3 İşçinin Öldüğü Viyadük Kazasında İşverene 14 Bin Lira Para Cezası

İSTANBUL'da, 3'üncü Boğaz Köprüsü Kuzey Marmara Otoyolu viyadük inşaatında betonlama yaparken beton ve iskele ile birlikte düşen 3 işçinin ölümüyle ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu raporu tamamlandı. Kazaya neden olan mevzuata aykırı olarak saptanan 12 eksiklik nedeniyle işverene toplam 14 bin 560 lira idari para cezası uygulandı.

Geçen 5 Nisan'da V-35 nolu viyadükte meydana gelen ve işçiler Lütfü Bulut, Yaşar Bulut, Kahraman Baltaoğlu'nun ölümüyle sonuçlanan kazayla ilgili iş baş müfettişi Lütfi Alpsoy, iş müfettiş yardımcıları Ayhan Mercan ve Selahattin Cerrah'ın hazırladığı rapor tamamlandı. 37 sayfalık raporda, yapımını ICA İçtaş-Astaldi ortaklığının üstlendiği köprü ve otoyol inşaatında kazanın meydana geldiği V-35 nolu viyadük inşaatını taşeron Ongun Yapı ve Tasarım Sanayi Ticaret şirketinin yürüttüğüne dikkat çekildi.

Raporda işçiler Lütfü Bulut, Yaşar Bulut ve Kahraman Baltaoğlu'nun, elevasyon başlığında vibratörleme ve mastarlama yaparken, başlığın bir tarafındaki kalıbın betonu ve iskele ile birlikte düşmeleri sonucu öldükleri belirtildi. İskele üzerinde dökülmüş başlık beton ve donatısının yaklaşık 90 bin kilogram olduğu, iskele bağlantılarının bu yüke dayanıklı kurulmamış olması veya muhtemel kalıp açılması ile oluşan bükülmeler, kırılmalar sonucunda iskelenin kırılarak devrilmesi sonucu kazanın oluştuğu kaydedildi.

YAŞAM HAT SİSTEMİ YOK

Raporun, 'Kazaya neden olan mevzuata aykırılıklar' bölümünde saptanan 12 eksiklik ise şöyle:

1- İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamadı.

2- Sağlam kalan iskelenin duvar bağlantı elemanlarının toplam 15 adet olduğu tespit edilmiş, iskelenin elevasyon duvarına ankraj bağlantılı demir ile en yakın ilk iskele ayağına kelepçe ile bağlanmıştır. Bu haliyle iskele oluşacak yanal yükü kaldıracak özellikte değildir. İskele güvenli bir şekilde desteklenmemiş, yatay ve düşey kuvvetlere karşı uygun sabitlenmemiştir.

3- İskele üst ayak uçları ile kalıp arasındaki ara bağlantı elemanları sağlamlığı ve kendiliğinden ayrılmamasına yönelik kontrol yapılmamıştır.

4- İskelenin bağlantı ve sabitleme noktaları yükten kaynaklanan statik ve dinamik kuvvetleri karşılayacak nitelikte değildir.

5- İskelenin zemine temas eden ayaklarında taban plakaları ve yükü dağıtmak için gerekli altlıklar bulunmamaktadır.

6- İskelelerle ilgili detaylı kontrol yapılmamış ve ona göre detaylı raporu hazırlanmamıştır.

7- Yüksekte yapılan çalışmalarda, kalıp ve iskele çökmesi veya düşme durumlarında çalışanları askıda tutacak özellikte yatay yaşam hat sistemi bulunmamaktadır.

8- Yatay yaşam hattı ve donanımları projenin hazırlık aşamasında belirlenerek sağlık ve güvenlik planı ve sağlık ve güvenlik dosyasında yer almamış ve işler bu plana göre yürütülmemiş.

9- Yüksekte yapılan çalışmaları kontrol ve gözetim altında tutmak için işveren tarafından ehil bir kişi görevlendirilmemiş.

10- Beton dökümü bitinceye kadar kalıplar sürekli kontrol edilmemiş, kalıp açılması ve patlaması olması ihtimaline karşı tedbirlerin yeterliliği gözden geçirilmemiştir.

11- Başlığın betonarme kalıp bağlatılarının uygun olup olmadığı ve sağlam olduğu yönünde düzenli, detaylı kontrol yapılmamış.

12- Başlık kısmının kalıbı kendi içinde ve iskele bağlantıları ile bütünlük oluşturmamaktır.

14 BİN 560 LİRA PARA CEZASI

Tasarım ve planlamada tehlikenin öngörülmemesi, imalatın yeterince sağlam yapılmaması, kontrolünün sağlanmaması kazanın en önemli nedeni olarak görülürken, bunların sorumluluğunun işverende olduğu ifade edildi. Raporda, kazaya neden olan mevzuata aykırı 12 eksikliğin yerine getirilmemesi nedeniyle taşeron firmaya toplam 14 bin 560 lira idari para cezasının uygulanmasının uygun görüldüğü belirtildi.

19'UNCU VİYADÜKTE İŞİ DURDURMA KARARI UYGULANMAMIŞ

Raporda ayrıca, 15 Kasım 2013'te 3'üncü Boğaz Köprüsü ve Kuzey Marmara Otoyolu projesinde başka bir taşeron firmanın yaptığı 19'uncu viyadük inşaatında denetim yapıldığı, çalışanlar için hayati tehlike oluşturan 4 eksiklik saptandığı ve taşeron firmaya 4 bin 312 lira idari para cezası uygulanıp işin durdurulmasının istendiği belirtildi. Ancak işyeri dosyasında, işi durdurma kararına ilişkin mühürleme uygulandığını gösteren tutanak bulunmadığına dikkat çekilerek, işverinin durdurma kararının kaldırılmasına yönelik bir başvurusunun olmadığı da belirtildi.

DEVLETİN HER VİYADÜKTE TEFTİŞ YAPMASINI BEKLEMEK DOĞRU DEĞİL

Raporda, 5 Ekim-20 Aralık 2013 tarihleri arasında köprü ve otoyol şantiyesi ile tüm alt işverenleri kapsayan programlı bir teftiş yapıldığı, tespit edilen eksikliklerin giderilmesinin sağlandığı belirtildi. Bu teftiş sırasında kazanın meydana geldiği 35 nolu viyadüğün de denetlendiği, ancak başlık kısmı inşaatı henüz başlamadığı ve iskeleler kurulmadığı için bu yönde tespit yapılamadığı bildirildi. Raporda şöyle denildi:

"İşverenler, bütün imalatı iş sağlığı ve güvenliği usul ve esaslarına göre yürütmekle yükümlüdürler. Devletin her imalatta, her viyadükte, her ayakta teftiş yapmasını beklemek ve bunu denetim eksikliği olarak görmek doğru değildir. Dünyada hiçbir teftiş sisteminde imalatın her parçası için denetimin olacağı gibi bir anlayış veya uyulama yoktur. Devletin her işyerinde her imalatı için faailiyetin devamı süresince görevlendireceği çalışanı yok. Ayrıca viyadük ayağının başlık kalıbının açılması veya iskelenin bağlantılarının sağlam olmadığından belli yerlerden kırılıp bükülerek yükün altında kayması devlet adına yapılan teftişlerde kolayca tespit edilecek hususlar değildir" denildi.

ÖLEN İŞÇİLERİN AVUKATI: UYGULANAN İDARİ PARA CEZALARI DÜŞÜK

Ölen işçi kardeşlerden Lütfü ve Yaşar Bulut'un avukatı Ünal Demirtaş, işverene uyulanan idari para cezasının düşük olduğunu savundu. Demirtaş, "İşverenin işi hızlı bitirmek için iş güvenliği önlemlerini bir kenara bırakarak çalışma sistemini devam ettirmesi, aşırı kar elde etmek istemesi böyle bir kazaya yol açmıştır. Uygulanan idari para cezalarının düşük olması da işverenleri bir nevi teşvik etmektedir. İş güvenliği önlemleriyle ilgili daha ağır cezalar verilmesi bu tür kazaların önlenmesine yardımcı olacaktır" dedi.