Az büyüme çok işsizlik

İşsizlik oranı yüzde 10’a, işsiz sayısı 3 milyona dayandı. Kaçak çalışan Suriyelilerin de etkisiyle işsizliğin daha da artmasından endişe ediliyor.

Yıllık büyüme hedefinin yüzde 4’ten yüzde 3.3’e düşürülmesinin ilk faturası çalışma hayatına çıktı. İşsizlik, Temmuz döneminde yüzde 9.8’e yükseldi. İşsiz sayısı 2 milyon 870 bin kişi oldu.

Türkiye’ye sığınan yaklaşık 2 milyon Suriyelinin kayıtdışı ya da düşük ücretle çalışması işsiz sayısını artırdı. Tarımdışı işsizlik ise yüzde 12 oldu. Tarım ve turizm sezonunun bittiği sonbahar aylarında işsizliğin daha yüksek boyutlara ulaşmasından endişe ediliyor.
 İşsizlik oranı 2013 temmuz döneminde yüzde 8.6, bu yılın haziran ayında ise yüzde 9.1 olmuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan verilere göre, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise bir önceki döneme göre 0.4 puanlık artış ile yüzde 10.4 olurken, Ekim 2010’dan beri en yüksek seviyede gerçekleşti. TÜİK haziranda mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranını yüzde 9.9’dan 10’a revize etti.

3 milyona dayandı

Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı temmuz döneminde 2.87 milyon kişi olurken, 15-24 yaş grubunda işsizlik yüzde 18.2 iken, 15-64 yaş grubunda yüzde 10 olarak gerçekleşti.

İşgücü nüfusu temmuz döneminde 29.28 milyon kişi, işgücüne katılma oranı ise yüzde 51.3 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 72.3, kadınlarda ise yüzde 30.8 oldu. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı temmuz döneminde yüzde 36.4 olarak gerçekleşti. Bu oran tarım sektöründe yüzde 84 iken, tarım dışı sektörlerde yüzde 22.7 oldu.

İstihdam azaldı

Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı bir önceki döneme göre 72 bin kişi azalarak 25.79 milyon kişi olarak gerçekleşti. Tarım sektöründe çalışan sayısı 5.9 milyon kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 20.5 milyon kişi olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin yüzde 22.4’ü tarım, yüzde 19.9’u sanayi, yüzde 7.3’ü inşaat, yüzde 50.5’i ise hizmetler sektöründe yer aldı. İşgücüne katılma oranı 2013 Temmuz’da yüzde 49.1’di.

5 kişiden 1’i iş bulmaktan umudunu kesti

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün  (DİSK-AR) TÜİK verilerini şöyle yorumladı:
“Umudu olmadığı için son 4 haftadır iş aramayan ve bu nedenle işsiz sayılmayanlar dahil edildiğinde, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 18.8, işsiz sayısı da 5.4 milyon oldu.”

Her dört işsizden 1’i üniversite mezunu

Üniversite mezunu işsizlerin sayısı 657 bin.     İşsizlerin yüzde 22.9’u yüksek öğretim mezunu. Tam zamanlı bir iş bulamadığı için 1 saatliğine bile olsun çalışıyor görünenler ile işini değiştirmek isteyen çaresizlerin sayısı ise 1 milyon 25 bin oldu. Çaresiz, umutsuz ve resmi işsizlerin toplam sayısı 6 milyon 471 bin kişi.

‘İşsizlik ciddi oranda yükseldi’

Prof. Dr. Taner Berksoy
Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi

“İşgücü verileri işsizlikte önemli artış olduğunu gösteriyor. Mevsime göre düzeltilmiş sayılar ise ciddi işsizlik artışını teyit ediyor. Aynı yöndeki bir başka bulgu da tarım dışı işsizlik oranındaki artış. Tarım dışı işsizlik 2013 Temmuz’da yüzde 10.7, bu yıl temmuzda ise yüzde 12.0. Mevsimsel düzeltilmiş sayılar da benzer sinyal veriyor. Temmuz 2014’te mevsime göre düzeltilmiş tarım dışı işsizlik yüzde 12.5 olmuş. Bu sayılar ekonomideki işsizlik sorununun temel olarak tarım dışında ortaya çıktığını gösteriyor. Bu bulgular yaz başlangıcı verileri. Ama işsizlik düzeyine bakılacak olursa yaz aylarında yükselmesi muhtemel tarımsal istihdamın telafi edemeyeceği kadar yüksek bir işsizlikle karşı karşıya olduğumuzu görüyoruz. Tarımda nisandan bu yana istihdamın düştüğü, temmuzda devam ettiği gözönüne alınırsa tarımsal istihdamdan işsizliği  düzeltecek bir ivme gelmesi epey zor. İşsizlikteki yükselme kısmen işgücüne katılımın yükselmesinden etkileniyor ama esas olarak büyümenin yavaşlamasının işsizliği beslediği kanısındayım.”

‘İnşaat ve sanayide kayıp büyük’

Prof. Dr. Seyfettin Gürsel
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi

“İşsizlik oranlarında yüksek artış devam ediyor. İşsizlikte ne olup bittiğini anlamak için mevsim etkilerinden arındırılmış rakamlara bakmak gerek. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik temmuzda yüzde 10.4’e çıktı.
İşsizler ordusu 363 bin kişi arttı, işsiz sayısı 3 milyonu aştı. 2002’den beri işsizlik bu derece hızlı artmamıştı. İşsizlik artışının birinci nedeni yerinde sayan istihdam. İstihdam 25.9 milyondan 25.7 milyona inerken, işgücü arttı.
İşgücü artışı normal ancak tarım dışı istihdam da yerinde sayıyor. İnşaat ve sanayi istihdamında büyük kayıp var. Sanayi 130 bin, inşaat 218 bin istihdam kaybetti. Sanayide istihdam kaybı verimliliğe, inşaattaki kayıp ise durgunluğa bağlanabilir. İstihdamaki bu olumsuz gelişme, ne ölçüde zayıf büyümeye, ne ölçüde Ortadoğu’daki savaş ve göçün olumsuz etkisine bağlı bilmiyoruz. TÜİK bölgesel istatistikleri yılık olarak yayınlıyor.
Büyüme düşük kaldıkça işsizliğin artması çok muhtemel. Düşük büyüme-yüksek istihdam artışı dönemi kapandı. ”

‘İşsizlik oranını Suriyeliler artırdı’

Ayhan Zeytinoğlu
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı

“İşsizlik oranındaki yüksek artış, Suriyeli mültecilerin kayıtdışı olarak çalıştırılmasından kaynaklanıyor. Genç nüfusta işsizlik oranın da çok yüksek çıkması endişe verici bir durum. Öte yandan elektrik ve doğalgaz zamlarının, enflasyona direkt etkisi olacağı gibi, dolaylı etkisi de olacak. Enflasyon 9.4’e revize edildi ama aşma ihtimali var. Ekim ayındaki enflasyon çift haneye yükselebilir.”

‘Mülteci etkisi’

HSBC Portföy Stratejisti Ali Çakıroğlu, mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranındaki artışın emek piyasasındaki bozulmaya işaret ettiğini  belirterek, şunları söyledi:
“Suriye’deki çatışmalardan kaçanların, kayıtdışı olarak işgücüne dahil olmasının, işgücü istatistiklerindeki bozulmada önemli bir etkisi var. Bununla birlikte, ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın da işgücü üzerinde baskı yaratmış olabileceğini düşünüyoruz. Emek piyasasındaki zayıflık etkisini önümüzdeki aylarda da sürdürecek diye düşünüyoruz.”