Hey Onbeşli Türküsünün Sırrı Çözüldü

Çanakkale Savaşı’nda 15 yaşında gönüllü asker olarak cepheye giden kahramanların duygu, düşünce ve hikayelerini anlatan "Hey Onbeşli" türküsünün söz yazarı Adanalı İboş Ali Ağa isminde bir halk ozanı çıktı.

Araştırmacı-tarihçi ve yazar Cezmi Yurtsever, Mart 2013’de Çukurova Oğuz Boyları Derneği’ndeki konferansta konuşan folklor uzmanı Halil Atılgan’ın, "Hey Onbeşli türküsünün söz yazarı İboş Ali Ağa’dır. Seferberlik yıllarında Adana’dan Tokat’a askere giden İboş Ali, Adana’dan sevdiği kız Hediye için genç yaşta askere giden askerlerin durumlarını açıklayan ‘Hey Onbeşli’ türküsünü yazmıştır" açıklamasında bulunduğunu hatırlattı. Bu bilgilerden hareket ederek bir araştırma yapan Yurtsever, "Adana Asri Mezarlığı’na gittim ve burada Çanakkale’ye genç yaşta giden kahramanların anısına söylenen ‘Hey Onbeşli’ türküsünün söz yazarı İboş Ali Ağa’nın mezarını buldum. İboş Ali’nin Adana Asri Mezarlığı’nda bulunan aile mezarlığındaki mezar taşında Adana’nın ilk saz ve söz ustalarından İboş Ali (Boğaç) Ağa, ruhuna fatiha, doğumu 1889, ölümü 1959 yazıyor. Adana’da soy ismi Boğaç olarak da bilinen İboş Ali Ağa’nın soyundan gelen akrabaları da var. Halil Atılgan’ın yaptığı araştırmalara göre Çanakkale kahramanları için söylenen ‘Hey Onbeşli’ türküsü Adana’da yıllardır İboş Ali Ağa tarafından söylenmiştir. İboş Ali, Adanalı Topal Selahattin’in kızı Hediye’ye olan aşkının açıklaması olarak ‘Hey Onbeşli’ türküsünü yazmıştır. Muzaffer Sarısözen tarafından 1952 yılında Ankara’da Adanalılar gecesinde notası ile söylenerek okunmuştur" dedi.

İBOŞ ALİ GENÇLERİN ASKERE GİTMELERİNDEN ETKİLENEREK TÜRKÜNÜN SÖZLERİNİ YAZDI

Çanakkale Savaşı esnasında Anadolu’nun her yerinden Rumi-1315 doğumlu olanların (Miladi 1899) 15 yaşında gönüllü olarak vatan savunması için cephelere gitmeye savaşmaya karar verirler. Çanakkale Savaşı’nın efsanevi 57. Alay’ın kumandan ve neferlerinin tamamına yakını şehit olurken, şehitler içinde 9 yaşında su taşıyarak ‘sakalık’ yapan bir çocuk da vardır. Seferberlik esnasında Adana’dan askere genç yaşta askere gidenlerin durumlarını gören İboş Ali, vatan görevini yaptığı Tokat’ta da 1315 doğumlu gençlerin askere gitmelerinden etkilenerek “Hey Onbeşli” türküsünün sözlerini yazdı. Türkünün sözleri şöyle:

“Hey onbeşli onbeşli

Tokat yolları taşlı

Onbeşliler gidiyor

Kızların gözü yaşlı

Aslan yarım kız senin adın hediye

Ben dolandım sen de dolan gel gediye

Fistan aldım en dazesi onyediye

Giderim elinizden

Kurtulam dilinizden

Yeşil baş ördek olsam

Su içmem gölünüzden

Aslan yarım kız senin adın hediye

Ben dolandım sen de dolan gel gediye

Fistan aldım en dazesi onyediye

Gidiyom gidemiyom

Sevdim terkedemiyom

Sevdiğim pek gönüllü

Gönlünü edemiyom

Aslan yarım kız senin adın hediye

Ben dolandım sen de dolan gel gediye

Fistan aldım en dazesi onyediye”