Tarihi eser bulanlar devleti arıyor

ANKARA (AA) - TUĞBA ÖZGÜR DURMAZ - Tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Türkiye'de, şans eseri tarlasında, bahçesinde eski eser bulan kişiler, bunları ne yapacaklarını müzelere soruyor.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ise internet sitesinde vatandaşlardan telefon veya e-posta yoluyla gelen buluntular, definecilik, eski eser alım satımıyla ilgili en çok sorulan soruları bir araya getirdi.

Buna göre, define arama, aranacak arazinin mülkiyet durumu, buluntudan elde edilecek kazanç gibi soruların yer aldığı sitede cevabı en fazla merak edilen sorular ve yanıtlardan bazıları şöyle:

-"Tarihi eser buldum ne yapmalıyım?"

Taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlar, malik oldukları veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni haberdar olan malik ve zilyetler, bunu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildirmeye mecburdurlar. Kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili olarak bildirim yükümlülüğüne mazereti olmaksızın ve bilerek aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bildirimi yapılmamış olan kültür ve tabiat varlığını satışa arz eden, satan, veren, satın alan, kabul eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. 

-"Bulduğum tarihi eseri müzeye götürsem para alır mıyım?"

Korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı olup olmadığını, müzeye alınacaklarla alınmayacakları tespit etmek ve müzelere alınmasına karar verilmesi durumunda kıymetini belirlemek için müze uzmanları tarafından Değerlendirme ve Kıymet Takdir Komisyonu oluşturulur. Müzelere alınması uygun görülen eser için komisyonca belirlenen maddi bedel eseri getiren kişiye ödenir.

-"Dededen kalma, ata yadigarı silahım (halı, kilim, madalyon, kap-kacak vs.) var. Ne Yapmalıyım?"

En yakın müze müdürlüğüne gidilerek ata yadigarı objenin korunması gerekli kültür ve tabiat varlığı olup olmadığı yönünde bir incelemenin yaptırılması gereklidir. 

-"Define aramak istiyorum. Ne yapmalıyım?"

Define aramak isteyenler, define arayacakları yerin bağlı olduğu mülki amire müracaat eder.

-"Türkiye genelinde define aramak için izin almak mümkün müdür?

Türkiye genelinde define arama izni verilemez. Define aranacak yer 100 metrekareyi geçemez. 

-"Define araması için Kültür ve Turizm Bakanlığı maddi destek ve ekipman sağlar mı?"

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Define Arama Ruhsatı sahiplerine maddi destek ve ekipman sağlanmaz.

-"Define arama kazısı sonucunda bulduğum defineden ne kadar pay alırım?"

Bulunan definenin Maliye ve Gümrük Bakanlığınca geçer akçe olarak değeri tespit edilir. Define Hazineye ait arazide bulunmuşsa yüzde 50'si arayıcıya, özel veya tüzel kişilere ait arazide bulunmuşsa, yüzde 40'ı arayıcıya, yüzde 10'u ise mülk sahibine verilir. 

-"Ülkemizde son 5 yılda kaç tane ruhsatlı define kazısı yapıldı, bu kazılarda define bulundu mu?"

2010 yılından bu yılın ilk yarısına kadar toplam 558 izinli define kazısı gerçekleştirildi. Yapılan izinli define kazıları bünyesinde ise herhangi bir buluntuya rastlanmadı.