ABD'de bütçe krizi: Hükümet resmen kapandı

ABD Kongresi’nde yaşanan bütçe anlaşmazlığı ülkede siyasi krize neden oldu. Temsilciler Meclisi’nin hükümete 21 Kasım'a kadar finansman sağlanmasını öngören bir geçiçi bütçe tasarısını 19 Eylül'de onaylamasına rağmen, Senato’daki Demokratlar ve Cumhuriyetçiler bu konuda anlaşmaya varamadı. Senato’nun mali yılın sonu olan 30 Eylül’e dek geçici bütçeyi onaylamaması nedeniyle, hükümet yeni mali yılın başlangıcı olan 1 Ekim itibariyle harcama yetkisini kaybetti. Böylece ABD hükümeti 2018’den bu yana ilk kez kapanmış oldu.

ABD hükümeti en son 2018 sonundan 2019 başına kadar 35 gün süreyle kısmen kapanmış, bu kapanmanın gayri safi yurtiçi hasılayı yaklaşık 11 milyar dolar azalttığı hesaplanmıştı. 

Hükümetin kapanması ne demek ?

ABD yasalarına göre Kongre, her yıl 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yılın tümüne ilişkin bütçeyi zamanında onaylayamazsa bu gerçekleşene kadar geçen sürenin geçici bütçelerle kapatılması gerekiyor. Bütçenin onaylanamadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden federal hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine ara vermek zorunda kalıyor. Bu süreçte hayati olmayan hizmetlerde görevli kamu çalışanları zorunlu izne çıkarılırken ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan doktor ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik görevlileri gibi kamu çalışanları görevlerine devam ediyor.

Demokratlar destek için şart sunmuş, Cumhuriyetçiler taviz vermemişti

ABD Kongresi'nin iki kanadını da kontrol eden Cumhuriyetçilerin, Senato'da geçici bütçe tasarısı geçirmek için gerekli olan 60 oya sahip olmaması, Demokratların desteğini gerekli kılmıştı. Demokratlar, sağlık sigortası sübvansiyonlarının süresinin uzatılması ve sosyal harcamalarda yapılan kesintilerin durdurulması gibi talepleri geçici bütçe desteği için şart koşmuştu. Cumhuriyetçiler bunun Amerikalıların sağlık hizmetlerine erişimini zorlaştıracağını savunarak taviz vermememişti. Yaşanan kriz nedeniyle, hükümetin kapanma ihtimali gündeme gelmişti.

Trump Demokratları suçlamıştı

ABD Başkanı Donald Trump, ise Demokratların yasadışı göçmenlere ücretsiz sağlık hizmeti sunulmasını istediğini öne sürerek yaşanan krizden Demokratları sorumlu tutmuştu. Demokratların hükümetin kapanmasını istediğini savunan Trump, kapanma ihtimali ile ilgili bir soru üzerine, "Hiçbir şey kaçınılmaz değil. Ancak muhtemelen öyle olacağını söyleyebilirim. Çünkü yasa dışı göçmenlere sağlık hizmeti sunmak istiyorlar ve bu da ülkemizdeki diğer insanların sağlık hizmetlerini mahvedecek. Ben 'Bunu yapamayız' dediğimde biraz dahi taviz verdiklerini görmedim" ifadelerini kullanmıştı. Trump, ayrıca hükümetin kapanması durumunda birçok kamu çalışanının işten çıkarabileceklerini belirterek, "Biz hükümetin kapanmasını istemiyoruz. Çünkü şimdiye kadarki en harika dönemi yaşıyoruz" demişti.

Geçici bütçe tasarıları kritik önem taşıyor

ABD’de 1 Ekim'de başlayıp 30 Eylül'de sona eren mali yıla ait bütçenin Kongre tarafından zamanında onaylanmadığı durumlarda, hükümetin geçici bütçeleri kullanması gerekiyor. Geçici bütçenin de onaylanmadığı dönemlerde harcama yetkisini kaybeden hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerini askıya almak zorunda kalıyor. Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde görevli kamu personeli zorunlu izne çıkarılırken, ordu, istihbarat ve kamu hastaneleri gibi kritik kurumlarda çalışanlar ise maaşlarını yeni bütçe kabul edilene dek alamıyor.