İş insanı Aclan Acar 45 yıllık deneyimlerini anlattı

 Başta bankacılık olmak üzere, otomotiv, perakende, medya gibi sektörlerde uzun yıllar üst düzey yöneticilik yapmış ve pek çok dönüşüm projesini yönetmiş olan Aclan Acar’ın iş hayatındaki deneyimlerini anlattığı kitabı “Tam Zamanı” raflardaki yerini aldı. Türkiye’de son 50 yılda yaşanan ekonomik ve kurumsal dönüşüme de ayna tutan “Tam Zamanı”, yeni bir dönüşüm çağının başlangıcında genç liderlere yol gösterecek örneklerle dolu.

Geçtiğimiz yıl profesyonel iş hayatını bırakan Aclan Acar’ın, Türk iş dünyasının son 45 yılına bir profesyonelin gözünden mercek tuttuğu kitabı “Tam Zamanı” çıktı. Aclan Acar’ın 1974 yılında Halk Bankası ile başlayıp TC Merkez Bankası ile devam eden kamu ve 1990 yılından 2019’a kadar Doğuş Holding bünyesindeki Garanti Bankası, Bank Ekspres, Osmanlı Bankası, Garanti Sigorta, Garanti Emeklilik, Tansaş, Doğuş Otomotiv ve Doğuş Medya Grubu’nu içine alan özel sektör deneyimlerini anlattığı “Tam Zamanı”; iş hayatındaki genç kuşaklar için başucu kitabı olacak. Kitap, dönüşüm ihtiyacını doğru kavrayan kurum ve liderlerin, doğru strateji ve uygulamalarla iş dünyasında nasıl bir fark yaratabileceğini ortaya koyması açısından da ders kitabı niteliğinde.

Acar’ın, kitabının lansmanı ve iş hayatındaki 45. yıl kutlaması için Çırağan Sarayı’nda verdiği davete, eski çalışma arkadaşlarının yanı sıra, iş, medya ve cemiyet dünyasından 250’yi aşkın isim katıldı. “Bu bir anı kitabı değil. Örnek ve deneyimlerle iş hayatına yönelik bir kitap” diyen Aclan Acar, kitabın zamanlamasının da önemli olduğunu vurguluyor. Acar, “Türkiye’de son 50 yılda dönüşüme yönelik yaşanan evrelerin hatırlanmasını önemsedim. Çünkü Türkiye ve dünya farklı bir dönemden geçiyor. 1990’larda çok kutuplu dünyadan tek kutuplu dünyaya dönüşü yaşadık; ancak günümüzde soğuk savaş ifadesi tekrar sıkça kullanılmaya başlandı. Bir yandan da dünyanın farklı bölgelerinde sıcak çatışmalar devam ediyor. Bu durum iş dünyasını da etkiliyor. Bu sebeple bahsettiğimiz değişen ve dönüşen dünyaya şirketlerin de hızla adapte olması gerekiyor. Kitapta bunlara ilişkin örneklere sıkça yer verdim. Dolayısıyla, işe yarar bir kitap olmasına özen gösterdim” şeklinde konuşuyor.

DÖNÜŞÜM YÖNETİMİ ORTADA KRİZ YOKKEN YAPILMALI

Bilişim ve teknolojinin iş yaşamında çok ciddi bir dönüşümü başlattığına işaret eden Acar, kitabı yazma sebebini şöyle özetliyor: “Sanayi çağında krizler daha uzun aralıklarla olurdu. Çünkü gelişim süreci yavaştı. Bilişim çağında ise bu süreler çok kısaldı, daha da kısalacak. Şu anda dünya çok ciddi bir dönüşüm yaşıyor. Bizim de bu dönüşümün dışında kalmamız mümkün olmayacak. Dolayısıyla hazırlıklı olmamız gerekir. Değişim yönetiminin, ortada kriz yokken, olasılığı görüp yapılması gerekir. Kriz ortamında dönüşüm hem daha acı verici ve zorlayıcı hem de daha yüksek maliyetli olur. Yeni dünya düzeninde değişimi ve dönüşümü yönetmek durumunda kalan genç meslektaşlarıma geçmiş deneyimlerim ışığında bir ufuk açmak istedim.”

İş dünyasındaki alışkanlıkları sigara tiryakiliğine benzeten Acar, “Birçok tiryaki ciddi bir riskle karşılaşmadan sigaraya veda etmez. Şirketler de çoğu zaman böyle bir davranış biçimi gösterir. Bıçak kemiğe dayanmadıkça normal gidişata devam etmeyi tercih ederler. Bu yüzden krizler hem yaşamayı zorlaştırıcı hem de değişimi zorlayıcı dönemler olur” diyor.

“Tam Zamanı” kitabını okuyanlar; “Bir şirket nasıl okunur? Kurumsal diagnostik nasıl yapılır? Şirket vizyonu ve strateji nasıl kurgulanır? İnsan kaynakları ve yetenek yönetimi nasıl doğru değerlendirilir? Finansal operasyonlarla süreğen kârlılık ve verimlilik nasıl sağlanır? Marka algısı ve müşteri ilişkileri nasıl yönetilir?” sorularına örnekleriyle cevap bulacak.

GENÇ LİDERLERE TAVSİYE: EKİBİNİZLE AYNI YÖNE GİTTİĞİNİZDEN EMİN OLUN

Acar, kitabın önsözünde genç liderlere şöyle sesleniyor: “Kimsenin rol model aramaya ihtiyaç duymayacağı, herkesin rol model olması gereken bir zaman diliminde yaşıyoruz. Hangi yöne gidiyorsanız, ekibinizin de aynı yöne gidip gitmediğinden sorumlusunuz. Hedefiniz yeni bir strateji ve işletme modelini hayata geçirmek olduğu sürece, organizasyon tasarımı en önemli yardımcınız olacaktır. Dönüşüm yönetiminde bilgi ve becerinin yanında doğru araçlardan destek almayı unutmayın. Yönetişimin bir bilim dalı olarak algılandığı çağımızda bilimden uzak kalmamayı da son tavsiyem olarak kabul edin.”

KÜRESELLEŞME SORGULANIYOR, YÜKSELEN DALGAYI BEKLEMEK ZORUNDAYIZ

Kitabında güncel ekonomik konulara da değinen Acar, dünyanın genel görünümünün 2005’ten çok farklı bir manzara arz ettiğine işaret ediyor. Acar, şu noktalara dikkat çekiyor:

·         ABD bir durgunluğa doğru gidiyor. Çeşitli bölgesel çatışmalar devam ediyor. Türkiye ve İngiltere Avrupa Birliği'nden hiç olmadığı kadar uzaklaşmış durumda. Milliyetçi akımlar yükseliyor. Fransa süreğen anarşiyle tanışıyor. Birçok ülkede planlı küçülme yaşanıyor. Bütün bunlar dünyanın normal akışına aykırı. Trenin tekrar rayına oturması gerekiyor. Doğa ve evren uyarılarını artırdı. Önümüzde bir düzelme dönemi var. Bu düzelmenin ancak 2021 – 2022 gibi başlayacağını öngörmek gerçekçi bir tahmin olacaktır. Yükselen dalgayı beklemek, bazen çok sıkıcı ya da zorlayıcı olabilir; ancak trendin tekrar yukarı doğru döneceği kesin. Önemli olan dalga yükselmeye başladığında tam donanımlı olarak Türkiye'nin ve dünyanın büyüme hızını doğru yakalamaya hazır olmak” şeklinde konuşuyor.

BANKA GENEL MÜDÜRLERİ TEKNOLOJİCİLER ARASINDAN ÇIKACAK

·         Günümüzde teknoloji yönetimi önemli bir konu haline geldi. Bundan sonra, bankacılıkta ürün haline gelen finansal hizmetlerin, dijital sistemlerin de kullanılarak geniş kitlelere sunulabildiği bir mekanizmaya evrilmesini bekliyorum. Sanıyorum ki, önümüzdeki dönemde banka genel müdürleri, bilgi teknolojileri alanında uzmanlaşmış yöneticiler arasından çıkacak. Şube bankacılığının yerini, büyük veri kullanımına hakim, dijital sistemlerle daha yaygın kitlelere hizmet verebilen şubesiz banka ve finans kuruluşları alacak

ÇİN’İN DÖNÜŞÜMÜ GERÇEK BİR BAŞARI HİKAYESİDİR

·         Güney Kore ve Çin’in dönüşümünü iyi takip etmek lazım. Çin’in dönüşümü, tüm dünyadaki en önemli örneklerden biridir. Marksist bir ekonomiden, kontrollü kapitalizme geçiş süreci, inanılmaz büyük bir dönüşüm örneğidir. Aynı tarihlerde SSCB, bu dönüşümü başarılı yönetemedi ve sistemi çökertip baştan yapmaya çalıştı. Bu sebeple çok daha uzun zaman aldı bu süreç. Oysaki Çin, komünist sistemden karma ekonomiye geçişi çok doğru yönetti. İletişimi, insan kaynağı, alt yapısı, yabancı sermayeyi çekişi ile çok farklı bir süreç yaşıyor Çin. Avrupa’da çok örneğine rastlanmıyor; Avrupa’da statükoyu koruyan yapı dinamizmi kaybetmiş vaziyette.

KURUMSALLAŞMAYA ŞEKİLCİLİKLE YAKLAŞIYORUZ

·         Türkiye’de iş dünyasını hala kurumsallaşmadan çok uzak görüyorum. Ne yazık ki, birçok insan böyle bir ihtiyacın farkında bile değil. Biz 2003 yılında Kurumsal Yönetim Derneği’ni kurduk; günümüzde hala kurumsal yönetime duyulan ihtiyaç tartışılıyor. Bir de yine önemli eksiklerimizden birisi; insanlar genelde şekil şartlarını yerine getirince sorunu çözmüş gibi görüyor. Yasa gereği yönetim kurularında bir bağımsız üye olması buna en güzel örnek. Yönetim kurullarında bağımsız bir üye var. Ama çoğu şirkette bu üyenin sözünün bir önemi yok. İşin özünü kavramak önemli ve ben bundan epey uzak olduğumuzu düşünüyorum. Bu kitabı yazmamın sebeplerinde biri de bu ihtiyaca yönelik bir farkındalık yaratmaktı.

Y VE Z KUŞAĞI, YATIRIMIN “TOPLUMSAL ETKİ”SİNE BAKIYOR

·         Bugüne kadar hep sürdürülebilirlik kavramı gündemdeydi. Artık yapılan yatırımların toplumsal etkileri de ölçülüyor. Sadece para kazanmak amaçlı değil, sürdürülebilirliğin yanı sıra; etki yaratan yatırımlar önemli. Özellikle Y ve Z kuşağını temsil eden yatırımcı kitlenin özen gösterdiği konuların başında geliyor.

GÖZ OLA DAĞIN ARKASINI GÖRE, AKIL OLA BAŞA GELECEĞİ BİLE

Aclan Acar, şu anda Türk Telekom Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra, özellikle dönüşüm ihtiyacı olan şirketlere bireysel danışmanlık veriyor. Acar, gelecek planlarını ise şöyle sıralıyor:

 “Hayatımın bir bölümünü de toplumsal fayda yaratan işlere ayırmak istiyorum ki; burada eğitim ilk sırada yer alıyor. TED Üniversitesi’nde ve TED İstanbul Kolejinde yaptığım çalışmalar aktif olarak devam ediyor ve edecek. Bunu yanı sıra; kitap, konferans ve seminerler yoluyla elde ettiğim tüm birikimi iş dünyasına ve genç kuşağa aktarmaya devam edeceğim. Bundan arta kalan zamanda da yine bu bilgi birikimi profesyonel anlamda aktarabileceğim işlerde görev yapmak istiyorum. Türkiye’ de günümüzde çoğu şirketin, kitabın da konusunu teşkil eden dönüşüme ihtiyacı olduğunu ve şirketler dünyasının da ülkenin iktisadi bir değeri olduğunu düşünüyorum. Biz, bilgi birikimimizi şirketlere aktararak ve bu şirketlerin ayakları üzerinde durmasını sağlayarak bir sosyal, toplumsal fayda sunmuş oluyoruz. Kitap yazmaktaki amacım da toplumsal faydaya katkı sunmaktı. Bunu da bireysel vatandaşlık görevi olarak görüyorum.”

Aclan Acar hakkında

Çalışma yaşamına 1974 yılında Halk Bankası’nda başlayan Aclan Acar, bankacılık kariyerini 1978 yılından itibaren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda sürdürdü ve 1990 yılına kadar bu kurumun çeşitli bölümlerinde görev yaptı. Bu süre boyunca, trading room kurulması, yurtiçi açık piyasa işlemleri merkezinin yönetilmesinin yanı sıra, Merkez Bankası Hazine ve para piyasaları bölümünün döviz işlemleri faaliyetlerinin yeniden yapılanması ve yönetilmesinde görev aldı.

Eylül 1990’da kamudan ayrılıp Doğuş Grubu’nda göreve başlayan Acar’ın gruptaki ilk görevi, Garanti Bankası’nda Hazine ve Finansal Kurumlar’dan sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı oldu. Bu dönemde Garanti Bankası’nın yurtdışındaki şubelerinin ve temsilciliklerinin yönetimi de Acar’ın sorumluluğunda yürütüldü. 1994-1996 yılları arasında, Doğuş Grubu  tarafından satın alınan  Bank Ekspres’in Genel Müdürlüğü görevini üstlenen Acar, Haziran 1996’da Osmanlı Bankası’nın Doğuş Grubu tarafından satın alınmasını takiben bankanın Genel Müdürü olarak atandı. Nisan 2000 tarihinden itibaren Doğuş Holding A.Ş. Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Üyesi olarak görev yapan Aclan Acar, 2001 yılı itibariyle Tansaş Yönetim Kurulu Başkanlığına getirildi. Grubun bir çok kurumunda yönetim kurulu üyeliği görevi alan Aclan Acar 2002-2006 yılları arasında Garanti Sigorta A.Ş. ve Garanti Emeklilik A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı görevinde bulundu. Şubat 2006 –Mart 2018 yılları arasında Doğuş Otomotiv Servis Ticaret A.Ş. ve Doğuş Oto Pazarlama A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı olarak görev yaptı. Mart 2018’de Doğuş Yayın Grubu Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO görevine atanan Aclan Acar, Aralık 2018’de Doğuş Grubundan ayrıldı.

Acar, Mart 2019’dan bu yana Türk Telekom Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor. Ayrıca Mart 2002 – Nisan 2005 tarihleri arasında Tüpraş A.Ş. Yönetim Kurulunda bağımsız Yönetim Kurulu üyeliği görevinde bulunan Aclan Acar, TED Üniversitesi ve TED İstanbul Koleji mütevelli heyetlerinde ve TÜSİAD’da üyedir.

Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İşletme ve Muhasebe bölümünden mezun olan Aclan Acar, aynı fakülteden Bankacılık ve Sigortacılık alanında lisansüstü derecesini aldı. Acar’ın ABD Nashville, Tennessee’deki Vanderbilt Üniversitesi’nden Ekonomi dalında lisansüstü derecesi bulunuyor.

Yurtiçinde ve yurtdışında pek çok farklı konuda düzenlenmiş seminerlere katılan Acar, “Döviz İşlemlerinde Uygulanan Teknikler”, “Altın İşlemleri”, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Dış Ticaret Politikalarındaki Son Gelişmeler”, “İhracat Kredileri ve İhracat Kredi Sigortaları: Türkiye Uygulamaları”, “Gelişmekte olan Ülkeler için Optimum Döviz Rezervi Bileşimi” gibi çeşitli makalelerin ve araştırmaların da yazarıdır. Ayrıca, son dönemde özellikle Bank Ekspres ve Osmanlı Bankası’nda yaşanan ve yöneticisi olduğu başarılı değişim programlarıyla ilgili çeşitli seminerler verdi ve makaleler yayınladı.