1000 yıllık İstanbullu Maria
Yenikapı'da bulunan 1000 yıllık iskeletlerin yüzü yapıldı! İşte eski İstanbullular!
Yenikapı'da bulunan, yaklaşık 1000 yıllık bir iskeletten yol çıkarak yüzü yapılandırılan ve Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul Tarihi Yarımada Uygulama ve Araştırma Merkezi Biyolojik Materyal İnceleme Komisyonu Başkanı Mehmet Görgülü'nün o dönem en popüler kadın ismi olduğu için "Maria" adını verdiği bu eski İstanbul hanımefendi"sinin kızıl saçlı, 30 yaşlarında, Bizans'ın soylu ailelerinden birine mensup olduğu düşünülüyor.
Geçen haftalarda "Eski İstanbullu, kısa ama sağlıklı" diye kısa bir haber okudum. O eski İstanbullular, Yenikapı kazısında iskeletleri bulunan Bizans dönemi sakinleriydi. Onlar hakkında bilgi verense, Fatih Belediyesi'nin yardımıyla kazılarda materyal toplayan ve onları inceleyen Yıldız Teknik Üniversitesi İstanbul Tarihi Yarımada Uygulama ve Araştırma Merkezi (İSTYAM) Biyolojik Materyal İnceleme Komisyonu'nun başkanı Mehmet Görgülü. Kendisi bu konuda ilk ağız. Aynı zamanda genel cerrahi ve Adli Tıp bilimleri uzmanı. Elde edilen iskelet parçalarını sadece arkeolojik olarak incelemiyorlar. Kemiklerde oluşmuş deformasyonlara ve sebeplerine bakıp hastalıkları, genetik yakınlıkları, akrabalıkları ve ölüm sebeplerini de analiz ediyorlar. Hatta bu incelemeler bittiğinde Yenikapı toplumunu tüm detaylarıyla kitaplaştırmak gibi bir düşüncesi de var Görgülü'nün.
Görgülü'yle röportajı yapmak için seçtiğimiz mekân da ilginçti. Birkaç kafatası ve kol kemiklerinin bulunduğu bir odada sohbet ederken, Yenikapı'da bulunan iskeletleri yakından görmüş olduk. Haklarında türlü detayı öğrendik. Eski, yani 1000-1500 yıl önce yaşamış bir "İstanbullu" neye benzer sorusunun cevabını, Görgülü'nün kendi çizimlerinde inceledik. İskeletten yola çıkarak kafatası etlendirilen yaklaşık 1000 yıllık, kızıl saçlı, 30 yaşlarında, boyu 1.58 metre civarında, Bizans'ın soylu ailelerinden birine mensup olduğu düşünülen bir İstanbul hanımefendisinin yüzünü görüp, fotoğraflarını aldık. Gazetede nasıl kullanabiliriz diye düşünürken, zihnimiz heyecanla daha da ileri gitti. Ve dünyaca ünlü çizerimiz Kutlukhan Perker'e başvurduk. Soru şuydu: 1000 yıl önce bir moda dergisi olsa ve Bizanslı bu hanımefendi onun kapağında yer alsa nasıl olurdu? Bu sorunun yanıtını da kapakta Perker ve kalemi verdi. Şimdi detaylar...
En sade şekliyle anlatsanız, Yenikapı kazılarının bizim için önemi nedir?Burada bulunan iskeletler, Bizans Devleti'nin başkenti ve en merkezi yerinde yaşayan insanlara ait. Muhtemelen Bizans'ın önemli insanları... Çok değerli bir grup. 300 ceset, bir topluluk hakkında bilgi sahibi olmak için yeterli. Bu kazılardan elde ettiğimiz sonuçlarla Bizans toplumunun nasıl bir yapıya sahip olduğunu ortaya çıkarabiliyoruz.