Evli kadınlara kızlık soyadı özgürlüğü

Anayasa Mahkemesi (AYM), kadınların yalnızca evlilik öncesi soyadlarını kullanma mücadelesine destek verdi ve tartışmayı bitirdi.

Taraf gazetesinden Adnan Keskin'in haberine göre AYM, avukat Neşe Aslanbay Akbıyık’ın evlilik öncesi soyadını tek başına kullanmasına izin vermeyen yargı kararlarını hak ihlali olarak kabul etti. Bunun için Türk Medeni Kanunu yerine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) esas alan AYM, ihlalin ortadan kaldırılması için de yargılamanın yenilenmesine karar verdi. Buna göre mahkemelerin isteyen kadının yalnızca kızlık soyadını kullanmasına izin vermesi gerekecek. AYM, gerekçesi dün açıklanan 16 Nisan tarihli kararında sadece evlilik öncesi soyadını kullanmak talebi reddedilen başvurucu kadının Anayasa’daki “Kişinin manevi varlığını korumak ve geliştirilmek” hakkının ihlal edildiğine hükmetti.

BU HAK DEVREDİLEMEZ

AYM’nin ihlal kararındaki gerekçelerin bazı bölümleri şöyle: “Sadece evlenmeden önceki soyadını kullanılmasına izin verilmemesi şeklindeki uygulamanın kişinin kimliğinin belirlenmesinde en önemli unsurlardan biri olan soyadının vazgeçilemezlik, devredilemezlik ve kişi sıkı surette bağlı olma niteliklerinin kadını soyadı bakımından geçerliliğini etkilediği görülmekle, belirtilen uygulamanın anayasa 17.maddesinde tanımlanan manevi varlığını korunması ve geliştirilmesi hakkına yönelik müdahale oluşturduğu açıktır.

ULUSLARARASI HUKUK

Uluslar arası sözleşmelerin evli erkek ve kadının evlilik sonrasında soyadları bakımından eşit haklara sahip olmasını öngören hükümleri ile evli kadının kocasının soyadını kullanması zorunluluğunu öngören iç hukuk düzenlemelerinin aynı konu hakkında farklı hükümler içermesi nedeniyle ilgili sözleşme hükümlerinin somut uyuşmazlık açısından esas alınması gereken hukuk kuralı olduğu sonucuna varılmakla, başvurucunun manevi varlığı kapsamında güvence altına alınan isim hakkına yönelik müdahalenin kanunilik şartı taşımadığı anlaşılmaktadır. AİHM içtihadının uyuşmazlıkta dikkate alınması gerekir…”

ARTIK BÖYLE

Bu karar bağlayıcı olduğu için isteyen tüm evli kadınların sadece evlilik öncesi kızlık soyadlarını kullanmasına mahkemeler tarafından izin verilmesi gerekiyor.