LOZAN ANTLAŞMASI’NIN ORJİNAL METNİ TÜRKÇE’YE ÇEVRİLDİ

Lozan Antlaşması’nın 250 orijinalinden birisini Türkçeye çeviren Aydınlı Avukat Hüseyin Avni Çavdaroğlu, “Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasası değil, Babayasasıdır” dedi.

1950 yıllarından beri ‘Hezimet mi yoksa bir zafer mi’ olduğu tartışılan Lozan Antlaşması'nın tam metni farklı bir el tarafından Türkçeye kazandırıldı. Aydınlı Avukat Hüseyin Avni Çavdaroğlu, 1. Dünya Savaşı'ndan sonra imzalanan anlaşmalar içerisinde günümüze kadar gelmeyi başaran ve yürürlükte olan tek anlaşma niteliğindeki Lozan Antlaşması'nın orijinal metnini, Bulgaristan'dan gelen Osmanlıca kitaptan yola çıkarak günümüz Türkçesine sadeleştirdi. Çavdaroğlu’nun 5 yıl süren çalışmaları sonucu ortaya çıkan “Öncesi ve Sonrasıyla Lozan” adlı kitapta ilk kez antlaşmanın orijinal hali Türkçe ve Osmanlıca olarak aynı kitapta yer aldı.

Lozan Antlaşması’nın orijinal metninin dünyada sadece 250 adet olduğunu açıklayan Hüseyin Avni Çavdaroğlu, orijinal kopyalardan birisinin 2007 yılında kendisine ulaştığını hatırlattı. Orijinal kopyayı zor durumda olduğu için elindeki Osmanlıca kitapları satan bir Bulgaristan göçmeni kadından temin ettiğini belirten Çavdaroğlu, “Aydın'da yaşayan Bulgaristan göçmeni bir yaşlı kadın bir miktar eski kitapla birlikte bana geldi. Lozan Antlaşması'nın gerçek suretinin bulunamadığı, bulunan kısmın da büyük ölçüde tahrip olduğuna dair bir bilgim olduğu için bu metnin ne kadar önemli olduğunu anladım. 283 madde, 16 adet sözleşme, protokol, beyanname ile bir nihai senetten ibaret olan metni

önce sadeleştirmek sonra da bir yayın kurumunda yayınlamak üzere çalışmalara hemen başladım” dedi.

Yaklaşık 5 yıl süren çalışmaları sonucu kamuoyunda sadece 9 madde olarak bilinen aslen 283 maddeden oluşan Lozan Antlaşmasını eğitim durumu ne olursa olsun herkesin rahatlıkla anlayabileceği bir Türkçeye çevirdiğini kaydeden Çavdaroğlu, “İlk başta bu iş bana çok kolay gibi gözüktü. Ancak imzalandığı tarihten günümüze kadar ne basında nede kitaplarda çok fazla yer almayan ancak Türkiye için hayati önem taşıyan Lozan Antlaşmasını günümüz Türkçesine çevirdim. Bugüne kadar bu antlaşmayla ilgili ya devlet tarafından sipariş üzerine yazılan övücü yazılar yazıldı ya da sadece eleştirildi. İlk kez böyle bir çalışma benim tarafından yapıldı” diye konuştu.

ANAYASA DEĞİL BABAYASA

Lozan Antlaşması’nın bugüne kadar milletten kaçırıldığını iddia eden Çavdaroğlu, şunları söyledi: “Lozan Barış Antlaşması yakın tarihimizin en önemli dönüm noktalarından biridir. Bu derece önemli bu tarihi antlaşma üzerinde Türkiye’de birbirini nakzeden iddialar ve kabuller vardır. Kimilerine göre bir zaferdir Lozan; kimilerine göre bir hezimet. Yakın dönem tarihiyle az çok ilgili herkesin, Lozan üzerinde söyleyecek bir sözü, kendine göre bir kanaati vardır. Ancak acaba bunlardan kaçı Lozan Antlaşması metnini baştan sona okumuşlardır? Lozan Antlaşması ve maddeleri hakkında genellikle kulaktan dolma bilgilerle fikir yürütenler belki de tam metni okumuş olsalar, gizli sandıkları maddelerin, antlaşmada açık seçik kayda geçtiğini görürler. Ülkemizdeki kütüphanelerde Türkiye için büyük önem taşıyan antlaşmanın orijinal hali veya kamuoyunu aydınlatacak kitaplar bulunmuyor. Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasası değil, Babayasasıdır. Lozan’ın özel bir maddesi nedeniyle Türkiye’de bu antlaşmaya aykırı hiçbir kanun yapılamaz. Yani bu antlaşmanın ülkemizde geçerli olan tüm kanunlardan daha üstün bir yapısı var. Lozan Antlaşmasının kara ve denizdeki sınırları belirlemesinin haricinde Türkiye Cumhuriyetine hiçbir faydası yok”

“Öncesi ve Sonrasıyla Lozan” adlı kitabının ilk etapta 3 bin adet basılarak tüm Türkiye’deki kitapçılara dağıtıldığını açıklayan Çavdaroğlu, Lozan Barış Anlaşması üzerine genel bir değerlendirmeyle başlayan kitabının antlaşmanın günümüz Türkçesine çevrilmiş metni ve eski yazı Osmanlıca metnini içeren üç bölümden oluştuğunu bildirdi. Lozan Antlaşması ve tarihle ilgilenenlerin kitabına ilgi gösterdiğini beyan eden Çavdaroğlu, kısa bir süre sonra kitabın ikinci baskısının yapılacağını sözlerine ekledi.