Başkanlık'ta Fransız modeline dönüş

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a yakın isimlerden Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Ak Partili Mustafa Şentop, Hürriyet’e, “Şu anda Fransa ile aramızda çok temel iki fark var, cumhurbaşkanını kabinenin de başkanı kabul edip, kabineyi de parlamentoyla birlikte cumhurbaşkanına karşı da sorumlu yaparsak bu fark kalkar, yarı başkanlığı bu kadar yakınız” dedi. Şentop özetle şöyle konuştu:

DARASINI ALSAN 20 YIL: “Başkanlık önerimizde çıkış noktamız şu andaki hükümet sisteminin sürdürülebilir olmaması. Şu kadar zamandır var denen parlamenter sistemin 140 yıllık tarihine baktığımızda, askıya almalar, darbe dönemleri düşülüp darasını alınca 20 yıllık bir parlamenter sistem bile çıkaramıyorsunuz.

ÇİFT BAŞLILIK PROBLEMİ: Türkiye’nin yeni bir hükümet sistemine geçmesi gerekiyor, biz bunun idealinin başkanlık olduğunu düşünüyoruz. Parlamento ve başkanın ayrı ayrı seçileceği, tam bir kuvvetler ayrılığının olacağı sistemde sorumluluk, yetki, liderlik belirlenmiş olacağı için bir çift başlılık problemi de ortadan kalkmış olacaktır.

O OLMAZSA YARI BAŞKANLIK: Ama biz başkanlık olmazsa yarı başkanlık tartışılabilir diyoruz. Aslında bizde şu anda Fransa’daki yarı başkanlıktan çok da farklı bir sistem yok. Fransa’dan farklı çok temel iki şey var, Fransa’da cumhurbaşkanı aynı zamanda kabinenin de başkanıdır, cumhurbaşkanının olmadığı zaman yapılan toplantılar kabine toplantısı olmaz. Türkiye’de ise cumhurbaşkanı prensip olarak kabinenin başkanı değildir, istisnai olarak başkanıdır.

KABİNEYİ ALMA GÖREVİ: Fransa’da kabine hem Meclis’e hem cumhurbaşkanına karşı sorumludur, bizde ise sadece parlamentoya karşı sorumludur. Hükümeti ancak Meclis düşürebilir. Bizde bakanlar kurulunu atayan cumhurbaşkanının görevden alma yetkisi yok. Ancak yarı başkanlık sisteminde böyle bir yetki var. Cumhurbaşkanının kabinenin de başkanı olması ve kabinenin hem parlamentoya hem de cumhurbaşkanına karşı sorumlu olmasına ilişkin bu iki değişiklik Fransa’daki sistemle aramızdaki farkları da ortadan kaldırır. Yani Türkiye şu anda yarı başkanlığa bu kadar yakın.

ŞU ANDAKİNDEN DAHA İLERİ: Aslında sorunu tam olarak bu da çözmez, tam çözüm başkanlıktır. Bu yine de az da olsa sorunları hafifletecektir, ancak yine çift başlılık meselesi olacaktır. Çünkü hem cumhurbaşkanı hem de kabine var, onun için tam anlamıyla bir kuvvetler ayrılığı gerçekleşmiş olmuyor. Ama şu andakinden daha ileri. Biz de daha iyi bir sistemin ülkenin menfaatine olacağını düşünüyoruz.”