''Modern köleler''
İşçi ücretleri yetersiz, çalışanların refahtan aldığı pay tartışmalı…
Bu olgulara bir de “modern kölelik” tanımı eklendi.
Çağımızın “köle”leri, çalışmaya zorlanmış, borçlandırılmış, insan kaçakçılığının hedefinde, her türlü istismara açık, güvencesiz insanlardan oluşuyor.
İç savaş, etnik ve dini çatışmalar, sınırların güvensizliği “köle” devşirmek için elverişli ortamlar.
Dünya’da 35.800.000 kişi “modern…”, “…köle” sayılıyor. Tanımı bilerek bölüyorum, çünkü köle olduktan sonra bunun “modernini” pek anlamlı saymıyorum.
Bu “köle iş gücünün" 23.542.800’i Asya-Pasifik’te, toplam sayının %61’i ise, Hindistan (on dört milyon kişi ile dünya şampiyonu!), Çin, Pakistan, Özbekistan ve Rusya’da yaşamakta.
Bu tanıma göre halen Dünya genelinde her 200 kişiden 1’i “köle” konumunda çalışıyor. (1)
Bu köleler, Dünya’da 58 ülkede 122 kalem mal ve hizmetten yılda 150 milyar dolarlık üretim yapıyor. (2)
“Modern Kölelik Endeksi”, seçilmiş altı-yedi ülke temelinde sahadan elde edilen (iş gücü, yasal çevrim, telafi edici mekanizmalar gibi) veriler ile dünya genelinde 167 ülkenin, insan hakları, ekonomik gelişmişlik, istikrar, kadın haklarıaçısından daha somut göstergelerin harmanlanmasıyla elde ediliyor.
Türkiye’de, 185.500 kişi “köle” sayılıyor… Yunanistan’da 1.400, Almanya’da 10.500, Amerika’da 60.100 ve Irak’ta 345.900 kişi bu kapsamda sayılıyor.
Türkiye 100 tam puan üzerinden (puan arttıkça ‘kırılganlık’ da artmaktadır) köle iş gücüyle mücadele açısından aşağıdaki not kümeleriyle ortalama 50 puanda.
- Devletin Köle İş-gücü açısından Mücadele Politikası 50
- İnsan Hakları 63
- Kalkınma 40
- Devlet Yönetiminde İstikrar 44
- Ayrımcılık 69
Günümüz Dünyasında “köle iş gücü” olgusuyla Gürcistan, Filipinler, Makedonya, Jamaika gibi ülkeler etkin mücadele ederlerken; Hong-Kong, Kuveyt, Burnei ve Singapur’dan daha fazlası bekleniyor.
Köle işçi “çalıştırmanın”, Özbekistan örneğinde olduğu gibi (bir milyonu aşkın insan pamuk hasatında çalışmaya zorlanmakta) ve K.Kore’de görüldüğü gibi (hapishanelerdeki tutsaklar angarya işlere koşturulmakta) uç örnekleri de var.
Öte yandan, işsizlik, mutlak yoksulluk ve iş piyasasında kadınlara yönelik olumsuz ayrımcılık da “köle” devşirmek için elverişli ortamlar.
Günümüz Türkiye’si bir hesaba göre yüzde 17 (5.430.000 kişi) bir hesaba göre yüzde 20 (6.450.000 kişi) ve TÜİK’e göre ise; 2.944.000 kişi (yüzde 10) olan işsizlik oranını indirmek zorunda. (3)
Yine bu anlamda, yani yoksulluktan “köle iş gücüne” aktarım yollarının kapanması için, yüzde 35’ini 20 yaşın altında, dahası bunun da yarısını 15 yaşından küçüklerin oluşturduğu ve sayısı 300 bin olan geçici tarım işçiliği olgusuna da çare bulmak zorundayız. (4)
Türkiye, cinsiyet eşitsizliği sıralamasında 142 ülke arasında 125’inci olan yerini de gözden geçirmeli, gereken önlemleri almalı, geniş tabanlı işsizlerin yüzde 25’ini oluşturan kadınlarına doğru dürüst iş bulmalıdır.
“Köle” sayılabilecek bir iş gücünün sürgün vermesi, tıpkı yoksullukla ve işsizlikle mücadele etmeye benzer önlemleri gerektiriyor:
-Saydam, Kayıtlı, Kurallı, Denetlenebilir bir iş piyasası ve çalışma yaşamı,
-Düzgün ve amacına yönelik işleyen bir sendikal yapı,
-Eğitim,
-Yerel Yönetimlerin istihdama desteği,
-Sosyal Destek Fonlarının kişiyi, iş sahibi kılmaya odaklanması,
-Standart dışı mal ve meta üretiminin kısıtlanması,
-Uyuşturucu ve kara para trafiğiyle etkin mücadele,
-İnsan Kaçakçılığı ile etkili bir mücadele,
-Uluslararası iş birliği…
21. yüzyılın insan haklarına ve doğaya saygılı bir yüzyıl olması, her şeyden önce insan emeğine saygıyı gerektiriyor.
Bu anlamda “köle iş gücü” gibi kavramları ve ‘gerçekleri, tarihe –hem de kalıcı bir biçimde- gerisin geriye göndermek zorundayız.
_____________________________________________________________________
(1): Gobal Kölelik Endeksi. 2014. independent.co.uk.
(2): ILO Raporları.
(3): DİSK-AR. “İşsizlik” Araştırması. 24.11.2014:
İşe başlamaya hazır ve son 4 haftadır iş aramayanlar dahil işsizlik sayısı (5.430.000)
Kısa süreli ve eksik ve yetersiz istihdam dahil işsizlik sayısı (6.450.000)
(4): TZOB Basına açıklamasından.