Yeni Meksika

2006 senesinin Nisan ayında aşağıdaki yazımı yayınladım. Açılım oldu, kapanım oldu, ekranlarda, gazete köşelerinde 'air-head' ler bol bol ahkam kesti, kalemşőrlük yaptı.

Sonuç: Sıfıra sıfir elde var eksi.

Yazımı tekrar yayınlıyorum, belki gerçekci yaklaşımlara vesile olur.

Yeni Meksika

Bu analizimizin konusu ABD’nin Meksika sınırındaki eyaleti “ New Mexico”, Yeni Meksika. Rio Grande nehri ABD ve Meksika’yı birbirinden ayırmakta ve ABD’nin Yeni Meksika Eyaleti'nin bildiğimiz Meksika devleti ile doğal sınırını oluşturmakta.

Yeni Meksika’yı göz ardı etmeyin lütfen. Yüz ölçümü 315 bin kilometre kare, Türkiye’nin yüzde 40’ı. Gerçi nüfusu sadece birkaç milyon ama etnik yapısı ilginç.

Eyaletin Özellikleri

Yeni Meksika Eyaleti ABD federal devletine 1912 senesinde katılmış. ABD’nin her eyaleti gibi kendi senatosu ve temsilciler meclisi bulunmakta. Halk tarafından seçilen temsilciler eyaletin, eğitim, sağlık ve asayiş gibi konularında yasama yetkisine sahipler. Yine halk tarafindan seçilen eyalet valisi yürütme yetkisine sahip ve eyalet polisi, İç İşleri Bakanı'na değil, eyalet valisine bağlı.

Buraya dikkat!!! ABD İç İşleri Bakanı ülkenin Milli Parklarından, doğal güzelliklerinden ve anıtlarından sorumludur. (Bizim İç İşleri Bakanı Sn.Aksu’nun soyismi ABD’de çok prim yapardı vallahi!!!)

Yeni Meksika’nın her ABD eyaleti gibi kendine özgü resmi eyalet bayrağı, resmi eyalet kuşu ve resmi eyalet marşı bulunmakta. Yeni Meksika için ilginç olan diğer 49 eyaletin aksine resmi iki marşının bulunması. Birisi İngilizce diğeri İspanyolca. Yeni Meksikan’nın bayrağı da ilginç. Sarı zemin üstüne kızıl Kızılderili güneşi. Adı da ’Ziya’.

Merak eden bu bağlantıdan ulaşabilir : http://www.state.nm.us/category/aboutnm/fastfacts.html

Tarihsel Yapı

Bu topraklar, beyaz adam tarafindan işgal edilmeden, İspanya’dan gelen koloniyalist-emperyalistler tarafindan bir hayli hırpalanmış. Bu sisteme dayanamıyan Kızılderili ve diğer endojen halklar 1680 yılında ayaklanarak İspanyolların kurumlarını yakıp yıkmışlar.

Sonunda Katolik Kilisesi hatasını anlayıp yerli halkın inanç özgürlüğünü serbest bırakmış. Katolik Hristiyanlığı ve yerel dinleri birarada ve paralel yürüten bir sentez ortaya çıkmış.

Bugün konuşulan İspanyolca’nın bir kısmı Orta Cağ’dan kalma ve İspanya’dan 300 yıl önce gelen kültürü farklılaştırmak için ’Hispanic’ deyimi kullanılmakta. Bir başka ilginç tarihsel detay ; İspanyol Engizisyon mahkemesinden kaçıp Osmalı topraklarına yerleşen Sefardik Museviler gibi, Yeni Meksika’ya sığınanlar da olmuş. Bir farkla ki onlar kendilerini katolik olarak lanse etmişler ve kendilerine Kripto Musevi ’conversos’ denmiş. Sizin anlayacağınız bu topraklar da ’dönmelere’ ikinci vatan olmuş.

Siyasi Yapı

Yukarıda sözünü ettiğim etnik yapı rakamlarla şöyle; yüzde 38 Hispanik, yüzde 9 Amerikan yerlisi, gerisi beyaz. (Ya da TV’in ilk günlerinden kalma yanlış çevirme ile Kafkasyalı !!) Ancak Yeni Meksika’nın seçim sonuçları ilginç ve düşündürücü bir siyasi yapı sergilemekte.

Yeni Meksika 2004 yılında Başkan Bush’a oy vermiş ve Demokratların adayı burada seçimi kaybetmiş. Son ABD Senato seçiminde Yeni Meksika halkının Washington’a gönderdiği Bay Domenici de Cumhuriyetçi parti üyesi ve oyların yüzde 65’ni almış.

Son ABD Temsilciler Meclisi seçimlerinde Yeni Meksika’dan Washington’a giden 3 Cumhuriyetçi’nin seçim bölgelerinden aldıkları oy oranları sırasıyla yüzde 55, 61 ve 69.

Sonuç olarak ’New Mexico’lu ABD vatandaşları tutucu, sağcı, milliyetçi ve ABD’nin ’şahin’ dış politikalarının altına imzalarını atmaktalar. Rio Grande nehrinin öteki tarafındaki akrabaların yaşadığı ’Kurumsal Devrim’ partisinin yönettiği Meksika’ya sıcak bakmıyorlar. Meksika’yı yolsuzluk batağına batmış politikacılar, kriminal faliyetler içinde olan polisler ve narkotik Cumhuriyet diyarı olarak görüyorlar.

Bayramlarda ve tatillerde evlerinin önüne ABD bayrağını çekiyorlar. Ceplerine ABD’nin kurucusu G.W. resmini taşıyan dolarları doldurarak, acı soslu yemeklerini yiyorlar. Beyaz adamdan daha Amerikancı Aztek’lerin torunları kendi dillerinde radyolarını dinliyorlar ve televizyonlarını izliyorlar. Yeri gelincede ABD pasaportu ile dünyayı dolaşıyorlar.

Ben başka ne diyeyim. Kaynana olsan ‘Kızım sana söylüyorum’ derdim.