Böbrek taşına dikkat edin

Böbrek taşları en sık görülen ve ağrıya neden olan hastalıklarından biri. Erkeklerde, kadınlara oranla daha sık böbrek taşı oluşuyor. Erkeklerin %10'unda görülürken kadınlarda %3'ünde hayatlarının bir döneminde böbrek taşı oluşuyor. İdrar Yolları taş hastalıkları en sık 20-40 yaş arasında görülüyor. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Semih Sargın, idrar yolları böbrek taşları hakkında bilgi verdi.

Böbrek ve İdrar Yolları Taşları Oluşum Nedenleri, Belirtileri ve Tedavileri

Böbrekler vücudun yan-arka kısımlarında yerleşmiş organlardır. Mesaneye, üreter adı verilen dar kanallarla bağlanmışlardır. Böbrekler kanı süzen, faydalı maddeleri tekrar vücuda geri alan, zararlı maddelerin idrarla atılımını sağlayan filtrelerdir. Böbrekten üretilen idrar, üreter adı verilen kanallardan geçerek mesanede toplanır ve üretra adı verilen kanalla vücuttan dışarı atılır.

Böbrek taşları, çeşitli minerallerin ve maddelerin böbrekte toplanıp, çökelmesi sonucu oluşur. Normal koşullarda idrarda bulunan kimyasallar bu çökmeyi engeller. Bu koruyucu mekanizmanın etkisini kaybettiği durumlarda taş oluşur. Oluşan parçacıklar küçükse, ağrı ile veya ağrısız şekilde atılırlar. Daha büyük taşlar ise böbrekte veya idrar yolunda bir yerde takılıp tıkanmaya yol açabilirler. Hiç ağrı veya şikâyet yaratmadan idrar yolu taşı, tıkanmaya neden olup böbreği çürütebilir.

Böbrek Taşının Belirtileri: Böbrek taşının genellikle ilk belirtisi şiddetli ağrıdır. Taşın bulunduğu yere göre, bel bölgesinin yan tarafında bulunur, kasıklara ve uyluğun iç yüzüne yayılabilir. Bulantıya ve kusmaya neden olabilir, idrar yolunda tahrişe neden olmuşsa, idrarda bir miktar kan görülebilir, idrarın iltihaplı olmasına neden olabilir. Şiddetli yan ağrısı, idrarda kan, ağrıya bağlı bulantı kusma, kötü kokulu bulanık idrar, idrar yaparken yanma şikâyetleri taş hastalığını akla getirmelidir.

Böbrek Taşlarının Tanısında Kullanılan Testler

Direkt üriner sistem grafisi (DÜSG), ultrasonografi: Bu tetkikler sayesinde taşın varlığı ve yeri saptanabilir.

İntravenöz Pyelogram (İVP) : Damar içerisine madde enjekte edilir. Bu madde sayesinde idrar yolları röntgen filminde görünür hale gelir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT) : Küçük taşlar BT ile tespit edilebilir.

Taşların % 80'ni neden oluştuğu belirlenemeyen taşlardır. Diğer kısmı ise metabolik hastalığa bağlı olarak oluşurlar. Taş oluşum nedeninin araştırılması için metabolik inceleme yapılır. Metabolik inceleme taşın analizi, kan testleri ve 24 saatlik toplanan idrarda bakılan testlerle yapılır. Bu incelemenin her taş hastasına yapılması gerekmemektedir. Sık taş düşüren, taş nedeniyle birden fazla ameliyat veya girişimde bulunulan, ilk müracaatta büyük taşları bulunan hastalarda önerilmektedir.

Böbrek Taşlarının Tedavisi

Çoğu böbrek taşı (4mm'den küçük) herhangi bir sorun çıkarmadan idrar yolundan kolayca geçerek düşer. Bunu kolaylaştırmak için, günde en az 2-3 litre su içilmesi, ihtiyaç olduğunda ağrı kesici alınması, taşın düşmesini kolaylaştırıcı hareketler, bazı idrar kanalını gevşetici ilaçlar önerilmektedir.

Taş ağrısı çok şiddetli ağrıdır, kolik adı verilir. Bu tür ağrı ile gelen hastanın tablosu alevli ve hayati sıkıntısı var gibi görünse de acil cerrahi işlem gerektirmez, acil olan ağrının giderilmesidir. Ağrı, dışardan göründüğü şiddette böbrekte hasar yaratmamaktadır.

Her bir yöntemin başarısı yüksektir ve taşın büyüklüğüne, çokluğuna, yerine, sertliğine, daha önce geçirilmiş ameliyat olup olmamasına göre değişmektedir.