Dondurulmuş embriyo ile üreme hakkı korunuyor

Anatolia Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hakan Yaralı “Tüp Bebek Yönetmeliği ile transfer edilen embriyo sayısının 2 ile yasal olarak sınırlandırılmasının da embriyo dondurmanın önemini artırıyor” diyor.

Türkiye’de her 100 çiftten 15’ini etkileyen çocuk sahibi olamama sorununun bir bölümü çiftlerin yaşadığı sağlık sorunlarından kaynaklanıyor. Üreme organlarını olumsuz etkileyen sağlık sorunları çiftlerin çocuk sahibi olma şansını ortadan kaldırabiliyor. Özellikle kanser gibi sağlık sorunlarında artık çiftlere mutlaka yumurta, sper, testis ve embriyo dondurma seçenekleri hekimler tarafından hatırlatılıyor.

Anatolia Tüp Bebek ve Kadın Sağlığı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hakan Yaralı, insan gamet, yumurta dokuları (kadın over, erkek testis) ve embriyolarının dondurularak saklanmasının tüp bebek uygulamalarında önemli bir yeri olduğunu belirterek şunları söylüyor:

“Tüp bebekte gebelik şansını azaltmadan, çoğul gebelik riskini en aza indirgemek için etkin bir embriyo transferi politikası izlemek gerekir. Çiftlerden izin belgesi alınarak dondurulan embriyolar, Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafınca hazırlanan ve yürürlüğe giren bir yasa ile 5 yıl boyunca sıvı nitrojen içerisinde saklanabilmektedir. Elde edilen kaliteli, iyi, fazla embriyolar ise dondurularak saklanmalıdır. Embriyoların dondurularak saklanmasının hem ekonomik hem de psikolojik yararları vardır. Dondurulan embriyoların çözülerek transferi uygulamasında, hastaya minimal ilaç kullanımı ve takiple transfer gerçekleşebilmektedir.”

EMBRİYO DONDURMANIN AVANTAJLARI

Günümüzde tıbbi bilgi, deneyim ve teknoloji desteği ile dondurulmuş embriyonlarla da yüksek gebelik oranları elde edilebiliyor. Embriyo dondurulmasının iki önemli yararı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Hakan Yaralı, şöyle devam ediyor:

“1. Çoğul gebelik riski azalır,

2. Bir kez yumurtalıkların uyarımı sonrası hem taze hem de donma-çözme transferi gerçekleştirerek, çiftin toplam gebelik şansı artar. Embriyo dondurma ve çözme işlemi, embriyoların kimyasal maddeler (kriyoprotektan) ile dengelendikten sonra kontrollü olarak soğutulması ve –196 °C’de sıvı nitrojen içinde depolanması, çözüldükten sonra da kriyoprotektan ortamından uzaklaştırılarak özel kültür ortamına alınması esasına dayanır.

Dondurma, döllenmenin hemen sonrasında, yumurta toplama gününden 1 gün sonra döllenme olan 2-pronükleus safhasında veya 3. günde yapılabilir. Çalışmalarda 1. gün ve 3. günde embriyo dondurulması-çözülmesi sonrası benzer başarı oranları bildirilmiştir.

SPERM DONDURULMASINA NASIL İZİN VERİLİYOR?  

Bazı durumlarda daha sonra tüp bebek tedavisi için kullanılmak üzere meni sperminin dondurularak saklanması gerekiyor. Tüp Bebek Yönetmeliği’ne göre, erkek üreme organı tümörlerinde cerrahi,radyoterapi/kemoterapi öncesi sperm dondurulabiliyor, Ayrıca diğer sistem tümörleri için de sperm yapımını etkileyebilecek radyoterapi, kemoterapi öncesi; ağır sperm bozukluğu söz konusuysa sperm dondurulabiliyor. Yeni yönetmelikte yer almasa bile, yönetmeliğe eklenmesi gerek bir diğer sperm dondurma nedeni, sperm üretmede yaşanan psikolojik zorluk olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Hakan Yaralı, şöyle konuşuyor:

“Böyle bir psikolojik zorluk varlığında, yumurta toplama günü eğer masturbasyonla sperm üretilemiyor ise erkekten cerrahi olarak (PESA/TESA veya TESE) ile sperm elde etme gereği doğmaktadır. Elbette dondurulmuş sperm varlığı böyle bir cerrahi sperm elde etme gereğini ortadan kaldıracaktır. Artık sperm dondurma-çözme sonrası taze sperm kullanımına benzer gebelik oranları elde edilebiliyor. Yukarıda adı geçen durumlarda öncelikle tanısal sperm değerlendirmesi yapılır. Ardından sperm sayısında göre 2-4 farklı günde mastürbasyon ile meni elde edilir ve mümkün olduğu kadar fazla tüpte örnek dondurularak saklanır. TESE’de sperm çıktığı takdirde TESE sperminin saklanması daha ileri tarihlerde mikroenjeksiyon uygulamalarında önemli avantaj sağlamaktadır. Bu şekilde saklama ile ileri mikroenjeksiyon uygulamasında tekrar cerrahi müdahale ile TESE gereği ortadan kalkmaktadır.”