Menopozdan sonra kadınlarda da risk artıyor

Mikrobik özellik taşımayan gut nedeniyle genellikle ayağın başparmağı tutuluyor, ancak diz, ayak bileği, dirsek, el parmağı eklemleri de etkilenebiliyor. Acıbadem Hastanesi Romatoloji Uzmanı Prof. Dr. Nuran Türkçapar, "Şişmanlamamak, kahve tüketmek, C vitamini almak, kiraz yemek vücuttaki ürik asit seviyesini düşürerek ilaç tedavisine yardımcı olur, ancak gut ataklarını önlemez" dedi.

Gut hastalığı hakkında en sık sorulan soruları yanıtlayan Prof. Dr. Nuran Türkçapar, bu konudaki son bilgileri ve hastalığın tedavisinin nasıl yapıldığını konuştuk...

Gut hastalığının belirtileri nelerdir?

Akut gut atağı, genellikle gece yarısı veya sabaha doğru ayak birinci başparmağında (veya tutulan eklemde) şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık, hassasiyet ve ısı artışıyla başlıyor.

Eklemdeki ağrı ve hassasiyet o kadar şiddetli olur ki, hasta üzerine basamaz, hareket ettiremez, ayakkabı giyemez hatta yorganın bile değmesini istemez. Ağrı ilk 12-24 saat içinde daha da şiddetleniyor. Atak birkaç gün ile bir kaç hafta içinde (ortalama bir hafta) kendiliğinden geçiyor. Bazen o eklemde daha azalmakla birlikte birkaç hafta daha rahatsızlık kalabiliyor.

Gut, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Etkin bir tedavi ve diyetle gut ataklarının önüne geçmek mümkündür. Gut, çoğunlukla, metabolik sendromun da bir parçasıdır. Kolesterol, trigliserit yüksekliği (hiperlipidemi), yüksek tansiyon, aterosklerotik kalp hastalığı, diyabetes mellitus gibi hastalıklarla birlikteliği fazladır. 

Neler bu hastalığa yol açıyor?

Eklemde biriken ürat kristalleri, inflamasyon oluşturarak gut atağına neden oluyor.

Kanda ürik asit seviyesinin yükselmesiyle, ürat kristalleri oluşuyor.

Ürik asit, pürinlerin (doğal olarak vücudumuzda bulunduğu gibi, sakatatlar, et, hamsi ve ringa gibi bazı balıklar, kabuklu deniz ürünleri, kuşkonmaz ve mantar gibi bir çok yiyecekte de bulunan bir maddedir)  yıkılmasıyla ortaya çıkıyor.

Normalde ürik asit kanda çözünüyor ve böbrekler yoluyla idrarla atılıyor. Fakat bazen vücudumuz çok fazla ürik asit üretir veya böbreklerden atılımı azalabilir.

Risk faktörleri nelerdir? 

Et ve sakatat ağırlıklı beslenmek önemli bir neden. Belli hastalıklarda gut gelişimi daha fazladır. Kontrolsüz kan basıncı, diyabet, yüksek yağ ve kolesterol seviyeleri, ateroskleroz (damar sertliği) bunlar arasında yer alıyor. İdrar söktürücüler, kanı sulandırması amacıyla alınan düşük doz aspirin (üratın idrarla atılımını engeller)

Eğer anne, baba ve kardeşler gibi birinci derece akrabalardan herhangi birinde gut hastalığı varsa, bu hastalığın o kişide görülme riski artıyor. Kadınlarda ürik asit seviyesi, erkeklerden daha düşük. Ancak menopozdan sonra kadınlarda da ürik asit seviyesi yükselir ve gut riski artar. Erkeklerde 40-50'li yaşlarda başlarken kadınlarda daha ileri yaşlara kayar. 

Yaşam stili ve diyet konusunda neler önerilebilir?

Günde 8-16 bardak su içilmeli veya eş değeri sıvı (2-4 litre) alınmalı. Kilo kontrolü çok önemli, Orta miktarda protein tüketilmeli ve pürinden zengin gıdalara dikkat edilmeli, doymamış yağ tüketilmeli-doymuş yağlardan kaçınılmalı. Günlük et, balık ve kümes hayvanlarından 113-170 gramı geçmemeli.

Bugün Gazetesi/ Serda Kıvılcım