Sedef hastaığını hafife almayın !

Bir tür deri hastalığı olan bu rahatsızlık genelde insanlar tarafından konuşulurken çok dikkate alınmayan ancak başa geldiğinde dış görüntünün bıraktığı izlenim nedeni ile bile çok ciddiye alınması gereken bir durumdur. Genetiğe de dayalı olması önemli bir noktadır. Dermatoloji Uzmanı Dr. Gül Fındık’tan sedef hastalığına dair bilgiler edindik.

Sedef nasıl bir hastalıktır?
Sedef (psoriasis)toplumun %2’sini ilgilendiren sık görülen bir deri hastalığıdır. Kadın ve erkeklerde eşit oranda ve her yaşta görülebilir, beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıp kaybolabilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir.

Belirtileri: Sedef bazen kaşıntılı olabilen üzeri beyaz kepeklerle kaplı kızarıklıklara neden olur. Bunlar; en sık saçlı deri, diz ve dirseklerde görülür. Tırnak tutulumuna bağlı olarak tırnaklarda çukurlanmalar, renk ve şekil değişikliği grülür. Eklemlerde tutulabilir, eklem hareketleri sertleşir ve ağrılı olur.

Sedef hastalığının nedenleri: Sedef hastalığında deri hücrelerinin çoğalma döngüsü artmıştır ve normalde 3-4hafta iken bu hastalıkta 3-4 gün gibi kısa sürer. Bunun sebepleri halen tam olarak anlaşılamamıştır. Bazı kişiler özellikle ailesinde sedef hastalığı olanlar hastalığa daha yatkın olurlar. Sedef hastalığını boğaz enfeksiyonu, stres, deri hasarı gibi dış etkenler tetikleyebilir. Ancak çoğu hastada neden saptanmaz. Aşırı alkol alımı, sigara, bazı ilaçlar sedefi kötüleştirebilir.

Sedef hastalığının türleri var mıdır?
En sık görülen şekli kronik plak gibi psoriasisdir. Uzun süre kalıcı plaklar, dizler, dirsek gövde ve saçlı deri de daha sık olmak üzere her yerde görülebilir. Guttat psoriasis diğer bir şeklidir. En çok çocuklarda görülür ve grip ile tetiklenebilir. Guttat psoriasisdeki yamalar çok sayıda ve küçüktür. Eritrodermik  psoriasis ise sedef plaklarının keskin sınırlarını kaybedip genişleyerek  birleşmeleri sonucu oluşur. Tüm deri kızarıktır. Püstüler psoriasis ise iki şekilde görülür. Birincisi en sık görüleni avuç içi ve ayak tabanlarını tutar. Burada kızarık alanlarda sarı iltihaplı noktalar görülür. Daha yaygın olan diğer püstüler psoriasis tipinde ise derinin her yeri etkilenebilir ve çok daha ciddi bir hastalıktır.

Kimlerde, hangi yaş gruplarında daha çok görülür?
Her iki cinsi eşit oranda tutar fakat kadınlarda başlangıç yaşı daha erken olma eğilimindedir. Her yaşta görülebilmekle birlikte, hastalığın ortaya çıkışı 15–20 ve 55–60 yaşları arasında belirgin artış göstermektedir.

Sedef hastalığı olanların diğer cilt hastalıklarına/rahatsızlıklarına daha kolay yakalanmaları söz konusu mudur?
Psoriasisli hastalar tipik formlara dönüşebilir. Sekonder cilt enfeksiyonlarına yakalanabilirier. Ayrıca tedaviye bağlı komplikasyonlar çıkabilir. Hastaların dikkatli takipleri önemlidir. Psoriatik hastalarda kardiyoraskular hastalık riski artmıştır.

Sedef hastalığı bulaşıcı bir hastalık mıdır?
Bulaşıcı bir hastalık değildir ancak genetik (ailesel) geçiş olabilir.

Sedefin kesin tedavisi var mıdır? Nasıl bir tedavi uygulanır?
Psoriasis, depresyon ve kronik akciğer hastalığında sonra ruhsal etkileri en fazla olan üçüncü hastalık, konjestif kalp yetmezliğinden sonra da fiziksel etkileri en fazla olan ikinci hastalıktır. Tedavi seçiminde hastanın yaşı, cinsiyeti, genel durumu, psoriasisin yaygınlığı, süresi, tipi, daha önce uygulanan tedaviler, sosyo-ekonomik durumu, psişik durum, eşlik eden hastalıklar göz önüne alınmalıdır.

Tedavi yöntemleri: Tropikal tedavi, fototerapi ve sistemik tedaviler olarak üç grup altında incelenebilir.

Sedef hastalığı bitkisel tedaviye cevap verir mi?
Sedef kronik bir hastalıktır yani uzun yıllar devam eder. Bitkisel tedavi adı altında bir çok maddeler piyasada bulunmaktadır. Bunların hiçbirisinin bilimsel bir geçerliliği bulunmamaktadır. Sadece geçici bir iyileşme görülebilir. Hastaların daha bilimsel ve kontrollü tedavi almaları gereklidir. Düzenli ve dikkatli takipleri önemlidir.

Sedef hastalığı için kaplıcalara gitmek doğru mudur?
Sedef eklem şikâyetlerine de yol açabilir. Bu yüzden eklem ağrıları için zaman zaman kaplıcalara gidilebilir.

Sedef hastalığı olanların özel bir beslenme rejimi uygulaması gerekir mi?
Sedef hastalığı beslenme ile tetiklenebilir. Sedef tedavisinde beslenme ile alınan yağların kontrolü son derece önemlidir. Çünkü serumda serbent yağ asidi düzeyleri genelde anormaldir. Omega 3 yağ asitleri sedefte yaralıdır. Balık yağları da yararlı olabilir. A vitamini ve çinkodan zengin besinler yararlıdır. Çünkü sedef hastalarında a vitamini veçinko azalmıştır. D vitamininin de sedef de yararı gösterilmiştir.

Sedefi olanlar cilt bakımında nelere dikkat etmelidir?
Sedef hastalarının uygun bir cilt bakımına ihtiyaçları vardır. Sedefli hastaların cilt hücrelerinin bölünmeleri normale göre daha hızlıdır. Bu vücudun etkilenen bölgelerinde kepeklerle kaplı kızarıklıklara yol açar. Kullanılacak kozmetiklerin katkı maddesi az ve bileşiminin fizyolojik olması gereklidir. Ayrıca cildin barier fonksiyonunu desteklemesi şarttır. Gereksiz kozmetikten uzak durulmalıdır. Ancak banyoda kullanılan sabun ve şampuanların dermotolog tarafından önerilen özel ürünler olmasına dikkat edilmelidir.