Kürk kıyafetleri modellemeli olarak 7. ve 14. yüzyılda Avrupa' da görülür. Zenginlik ve gösterişin sembolü olan kürkleri, İngiltere'nin kral ve kraliçeleri giyer. Aristokratlar tarafından, tilki, sansar, gri sincap, ermin gibi hayvanların kürkleri tercih edilir. Orta sınıf halk; tavşan, kunduz kürkü giyerken, daha düşük seviyede olanları keçi, kurt ve koyun postu giyerdi. Tarihsel süreç boyunca, mevsimler ve sosyal sınıfsal farklara göre değişen kürkler giyildi. İsveçli askerler, savaş sırasında, sadece kunduz keçesinden yapılmış geniş kenarlı şapkalar takarlardı. Günümüze yaklaşıldıkça,1970 yılında Almanya, dünyanın en büyük kürk pazarıydı. 1980 li yıllardan sonra hayvan hakları federasyonları tarafından yayımlanan çeşitli görseller ve kampanyaların yarattığı olumsuz tepkiler sonrasında kürk üretimi tüm dünyada azalsa da, yine belli bir kesim tarafından tercih edilmeye devam ediliyor.....
Kürk konusu ülkemizde zaman zaman yine konuşuluyor, Bülent Ersoy'un geçtiğimiz günlerde çok pahallı bir kürk aldığı konuşuldu, modacı Gülşah Saraçoğlu' da programda kürk giydi ve kürk tartışmaları yine gündeme taşındı. Biz de konuyu bilen bir kişi ile konuşmak istedik. Babadan yetişme kürkçü olan Yücel Gülbalkan'ın Beyoğlu'nda ki dükkanına gittik ve Haber3com adına sorularımızı sorduk.....
Yücel bey kürk dikmeye ne zaman başladınız?
Babamın dükkanında. 1978 de lise yıllarımda başladım, yaz aylarında dükkana uğruyordum ve babama yardım ediyordum. Okul bittikten sonra üniversiteyi kazandım ama gitmek istemedim, bu işi sevdim ve bunu yapmak istedim.
Babanız kürkçülüğü kimden öğrenmişti, o da kendi babasından mı?
Babam 13 yaşında Kürkçü Han' da Aleko'nun yanında çırak olarak öğrenmişti, babasından değil.
Küçükten mi başlamak lazım?
Evet çekirdekten başlamak lazım. O zaman ki ustalar öğretmiyorlarmış bu mesleği. Babamı 2 sene atölyeye çıkartmamışlar, babam sadece soba yakmış. Şimdi çırak gelir gelmez öğretmeye başlıyoruz.
Eski zamanda hanımların ilgisi kürke daha mı fazlaymış?
Çok fazla tabii. O zamanlar kışlık palto, anorak yoktu sırf kürk giyiliyormuş. 2. Dünya Savaşı'nda Almanya' da savaş varken, babamlar burada sabaha kadar kürk dikiyorlarmış.
Peki İstanbul' da savaş zamanlarında babamlar ülkede yokluk olduğunu anlatırdı, buna rağmen bir taraftan da kürk giyen bir kesim mi varmış?
Var 1970 lerden sonra da orta tabakada kürk giymeye başladı. Banka memurları gelip taksitle kürk alıp giyiyordu.
O zamanlar böyle vizon kuyruk giyme modası vardı, hatta annem ve teyzem de gidip bir örnek kürk diktirmişti?
Vizon kürk ve vizon sırtta satılırdı, hatta babam derdi ki bizim zamanımızda bu kadar vizon manto satılmıyordu. Öğretmen bir hanım gelmişti 90 lı yıllarda 30 yıllık emeklilik parasını vizon mantoya yatırmıştı.
Çinçilla vardı çocukluğumda ama o daha zengin aileler tarafından tercih ediliyordu sanırım?
Evet o daha pahalı daha azdı.
Çinçila bu arada bir fareymiş galiba değil mi?
Evet fare Arjantin dağ eteklerinde yaşayan bir fare.
Fare küçük bir hayvan normal boyda bir hanıma manto dikmek için kaç adet parça kullanmak gerekir?
Aşağı yukarı 100-150 tane lazım....
O hayvan nereden bulunuyor?
İthal ediliyor yurtdışından Macaristan' da üretiliyor.
Türkiye' de yok mu bu hayvandan?
Yeni yeni Türkiye'de de üretiliyor.
Nerede mesela?
Balıkesir taraflarında...
Normal fareden farkı nedir?
Fare familyasından geliyor, hamster gibi, kemirgen aslında.
Vizon' un 17 tane rengi var....
Ne renkten ne renge?
Griden, siyaha doğru, beyaz ve şampanya renginin tonları var.
Niye 90 larda kara kara tonları seçilmiş?
Sürü psikolojisi o dönem kimin üzerinde başlamışsa, onu gören gidip aynısından yaptırmış. Bir de o dönem beyaz Türkiye' ye çok az geliyordu.
Hangi ülkelerde kürk daha fazla satılıyor?
Rusya' da şu anda en çok...
Beyaz hayvanlar doğada da az herhalde değil mi?
Evet. Zaten çiftliklerde üretiliyor.
Şimdi ben nasıl geldiğini bilmiyorum size ama başkalarının da aklından geçiyordur. Mesela size tavşan ölü halde geliyor, burada derisini siz mi ayırıp dikiyorsunuz?
Hayır hayır öyle bir şey yok, derisi fabrikalarda temizleniyor bize tabaklanmış şekilde geliyor. İlaçlı haliyle geliyor.
Yurtdışında hayvan örgütleri daha aktif biz de o kadar fanatikler olmasa da, biz de de kürk giyenlere çok hakaretler ve acımasızca eleştiriler yöneltiliyor. Zevk için hayvan öldürülür mü deniyor, siz bu eleştiriler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bu hayvanlar doğada avlanmıyor, özel çiftliklerde büyütülüp, tavuk gibi inek gibi yetiştiriliyor.
İnsanların bu tepkilerini abartılı mı buluyorsunuz?
Abartılı tabii. Et yiyor, tavuk yiyor, balık yiyor, bunların yan ürünlerini yiyor...
Ayakkabılarımız deriden, yastıklarımız kuş tüyünden vs maalesef insan hayvanları pek çok şekilde öldürüp kullanıyor?
Bu hayvanlar kürk için üretiliyor, öldükten sonra doğada derileri kirliliğe yol açıyor. O deriler giyinmek için kullanılıyor. Serbest gezen hayvan öldürülüp kürk yapılmıyor. Yavru iken öldürülmüyor.
Peki astragan dediğimiz kuzu kürkü değil mi?
O kuzu evet Güney Amerika' da yetişiyor, adı svakara, onlar da özel çiftlikler de yetişiyor.
Eti yeniyor mu?
Yeniyor, tavşanın da yeniyor, diğerlerini de kedi maması, köpek maması yapıyorlar. O zaman, kedi, köpeğe de mama yedirmemek lazım.
Kedilerin, köpeklerin kürkleri iyi ki düşünülmemiş kürk olarak?
Oradaki asıl düşünce, kedinin, köpeğin tüyünün diğer hayvanlar kadar beğenilmemesi.
Kürk dikiminden çok kazanılıyor mu?
Hayır artık eskisi gibi kazanılmıyor. Firmalara aksesuar dikiyoruz, fason üretim yapıyoruz. Eski müşterilerimizin, mantolarını düzeltip, onarıyoruz.
Yapay kürk imitasyon olayına girdiniz mi?
Evet biz de yapıyoruz.
O neden oluyor malzeme olarak?
Akriliktir, petrol ürünüdür çok sağlıklı değildir, terleme yapar. Kürk sevmeyen, istemeyenler onları tercih ediyor.
Fiyat olarak?
Çok fark var, gerçek kürke göre. Onların da cins cins kalite olarak ucuzu var, pahalısı var.
Kürk üretim ve satışını devletler yasaklamıyor bu kadar şikayet olmasına rağmen, bunu neye bağlıyorsunuz?
Bu bir sanayiidir, sektördür. Nasıl balık çiftlikleri, tavuk çiftlikleri var, kürkler de bu şekilde. İthalat serbest ülkemizde de.
Sizin de babanızdan öğrendiğiniz gibi bu mesleği, yetiştirdiğiniz çocuğunuz ya da çırağınız var mı?
Yok, yetişmiyor yeni insan. Bir kürkçünün yetişmesi çok kolay bir şey değil.
O kadar sene niye gerekiyor, öğrenilen nedir o kadar senede?
Bütün hayvanların kendine göre dikim şekli var, her birinin farklı. Mesela tavşan bütün çalışılıyor, vizon içinde kalemler dediğimiz şekiller var onlar önce ayrılıyor, sonra birleştirilerek dikiliyor, yol yol oluyor. Astragan da da birbirine geçme yapılıyor. Yani diagonal kesilip birleştiriliyor, kıvırcık olduğu için.
Herkes o zaman her kürkü dikemez, kullanamaz, siz kaç çeşit hayvan kürkü dikiyorsunuz?
Ben hepsini çalışabiliyorum.
Günde kaç kürk dikebilirsiniz?
Bir kürkü 2 günde dikebilirim. Zorsa dikimi de 3 günde.
Burada çok kürk var, bunlar o zaman ne kadar sürede dikildi?
2-3 ayda dikilmiştir...
Bu işi yapan burada başka kürkçüler var mı Beyoğlu'nda?
Var ama çok değil bir ben bir de bir başka kişi daha....
Son zamanlarda yatak örtüsü falan da kürk görüyorum, neler yapılıyor başka?
Koltuk örtüsü, halı, anahtarlık, önümüzdeki günlerde, ponponlu taçlar yapacağız. Yastıklar oluyor.
Peki o korkunç hayvanların dövüldüğü, canlı canlı derilerinin yüzüldüğü, kafeslerde tututlduğu çok korkunç videolar var, onlar hakkında neler düşünüyorsunuz, çok korkunç gelmiyor mu?
Onlar Çin' de çekilmiş görüntüler, nasıl biz de kurban bayramı var, onların da festivallerinde çekilmiş görüntüler onlar. Benzer şekillerde de 90 lı yıllarda Birgitte Bardot'u kullandılar. Oysa ki o zaman imitasyon kürk sektörü kuruldu, onun reklamını yapmak duyurmak için Bardot kullanıldı ve kürk sektörü karalandı.
Büyük moda markaları hala kürk kullanılıyor mu?
Aksesuar olarak kullanıyorlar, boyayıp yaka ve manşet gibi...
Erkeklere bizim ülkemizde kürk dikiyor musunuz?
Evet dikiyoruz, dağa gidenler özellikle istiyor. Ünlüler de çok reklam etmemek üzere, sosyete de renkli kürkleri tercih edip giyiyorlar. Babam anlatırdı. Çarlık Rusyası yıkıldığı zaman Beyoğlu'na hep oranın kürk ustaları gelmiş. Mandel vardı hatta. Komünizm olunca, yönetim şekli orada sanat öldü. 90 senesinde de komünist sistem yıkılınca kürk ustası kalmadı, bu sefer kürk için Rus'lar bize hücum ettiler. Laleli piyasasından kürk alıp, ülkelerine götürüp sattılar.
Atatürk' te zaman zaman sanıyorum kürk kullanmış değil mi?
Evet kalpağı kürktü ve paltolarının yakalarında kürk kullanırdı, çok şık bir insandı. Resimlerinde net olarak görünüyor.
Kürk dendiği zaman gayrimüslim denen yabancı rum ya da ermeni ustalardan bahsedilir ama siz Türk' sünüz değil mi?
Evet bu sanat onlardan bize intikal etti. Babam da bir rum ustanın yanında yetişmişti zaten.
İsmi neydi babanızın onun da ismini anmış olalım?
Hasan' dı babamın ismi...
Allah rahmet eylesin. Fuarlar oluyor mu Türkiye'de?
Yurtdışında oluyor, burada da Harbiye Kongre Merkezi'nde, Ocak, Şubat aylarında oluyor.
Yazın kürk satışı oluyor mu?
Yazın onarım ve tadilat yapıyoruz...
">Kürk kıyafetleri modellemeli olarak 7. ve 14. yüzyılda Avrupa' da görülür. Zenginlik ve gösterişin sembolü olan kürkleri, İngiltere'nin kral ve kraliçeleri giyer. Aristokratlar tarafından, tilki, sansar, gri sincap, ermin gibi hayvanların kürkleri tercih edilir. Orta sınıf halk; tavşan, kunduz kürkü giyerken, daha düşük seviyede olanları keçi, kurt ve koyun postu giyerdi. Tarihsel süreç boyunca, mevsimler ve sosyal sınıfsal farklara göre değişen kürkler giyildi. İsveçli askerler, savaş sırasında, sadece kunduz keçesinden yapılmış geniş kenarlı şapkalar takarlardı. Günümüze yaklaşıldıkça,1970 yılında Almanya, dünyanın en büyük kürk pazarıydı. 1980 li yıllardan sonra hayvan hakları federasyonları tarafından yayımlanan çeşitli görseller ve kampanyaların yarattığı olumsuz tepkiler sonrasında kürk üretimi tüm dünyada azalsa da, yine belli bir kesim tarafından tercih edilmeye devam ediliyor.....
Kürk konusu ülkemizde zaman zaman yine konuşuluyor, Bülent Ersoy'un geçtiğimiz günlerde çok pahallı bir kürk aldığı konuşuldu, modacı Gülşah Saraçoğlu' da programda kürk giydi ve kürk tartışmaları yine gündeme taşındı. Biz de konuyu bilen bir kişi ile konuşmak istedik. Babadan yetişme kürkçü olan Yücel Gülbalkan'ın Beyoğlu'nda ki dükkanına gittik ve Haber3com adına sorularımızı sorduk.....
Yücel bey kürk dikmeye ne zaman başladınız?
Babamın dükkanında. 1978 de lise yıllarımda başladım, yaz aylarında dükkana uğruyordum ve babama yardım ediyordum. Okul bittikten sonra üniversiteyi kazandım ama gitmek istemedim, bu işi sevdim ve bunu yapmak istedim.
Babanız kürkçülüğü kimden öğrenmişti, o da kendi babasından mı?
Babam 13 yaşında Kürkçü Han' da Aleko'nun yanında çırak olarak öğrenmişti, babasından değil.
Küçükten mi başlamak lazım?
Evet çekirdekten başlamak lazım. O zaman ki ustalar öğretmiyorlarmış bu mesleği. Babamı 2 sene atölyeye çıkartmamışlar, babam sadece soba yakmış. Şimdi çırak gelir gelmez öğretmeye başlıyoruz.
Eski zamanda hanımların ilgisi kürke daha mı fazlaymış?
Çok fazla tabii. O zamanlar kışlık palto, anorak yoktu sırf kürk giyiliyormuş. 2. Dünya Savaşı'nda Almanya' da savaş varken, babamlar burada sabaha kadar kürk dikiyorlarmış.
Peki İstanbul' da savaş zamanlarında babamlar ülkede yokluk olduğunu anlatırdı, buna rağmen bir taraftan da kürk giyen bir kesim mi varmış?
Var 1970 lerden sonra da orta tabakada kürk giymeye başladı. Banka memurları gelip taksitle kürk alıp giyiyordu.
O zamanlar böyle vizon kuyruk giyme modası vardı, hatta annem ve teyzem de gidip bir örnek kürk diktirmişti?
Vizon kürk ve vizon sırtta satılırdı, hatta babam derdi ki bizim zamanımızda bu kadar vizon manto satılmıyordu. Öğretmen bir hanım gelmişti 90 lı yıllarda 30 yıllık emeklilik parasını vizon mantoya yatırmıştı.
Çinçilla vardı çocukluğumda ama o daha zengin aileler tarafından tercih ediliyordu sanırım?
Evet o daha pahalı daha azdı.
Çinçila bu arada bir fareymiş galiba değil mi?
Evet fare Arjantin dağ eteklerinde yaşayan bir fare.
Fare küçük bir hayvan normal boyda bir hanıma manto dikmek için kaç adet parça kullanmak gerekir?
Aşağı yukarı 100-150 tane lazım....
O hayvan nereden bulunuyor?
İthal ediliyor yurtdışından Macaristan' da üretiliyor.
Türkiye' de yok mu bu hayvandan?
Yeni yeni Türkiye'de de üretiliyor.
Nerede mesela?
Balıkesir taraflarında...
Normal fareden farkı nedir?
Fare familyasından geliyor, hamster gibi, kemirgen aslında.
Vizon' un 17 tane rengi var....
Ne renkten ne renge?
Griden, siyaha doğru, beyaz ve şampanya renginin tonları var.
Niye 90 larda kara kara tonları seçilmiş?
Sürü psikolojisi o dönem kimin üzerinde başlamışsa, onu gören gidip aynısından yaptırmış. Bir de o dönem beyaz Türkiye' ye çok az geliyordu.
Hangi ülkelerde kürk daha fazla satılıyor?
Rusya' da şu anda en çok...
Beyaz hayvanlar doğada da az herhalde değil mi?
Evet. Zaten çiftliklerde üretiliyor.
Şimdi ben nasıl geldiğini bilmiyorum size ama başkalarının da aklından geçiyordur. Mesela size tavşan ölü halde geliyor, burada derisini siz mi ayırıp dikiyorsunuz?
Hayır hayır öyle bir şey yok, derisi fabrikalarda temizleniyor bize tabaklanmış şekilde geliyor. İlaçlı haliyle geliyor.
Yurtdışında hayvan örgütleri daha aktif biz de o kadar fanatikler olmasa da, biz de de kürk giyenlere çok hakaretler ve acımasızca eleştiriler yöneltiliyor. Zevk için hayvan öldürülür mü deniyor, siz bu eleştiriler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bu hayvanlar doğada avlanmıyor, özel çiftliklerde büyütülüp, tavuk gibi inek gibi yetiştiriliyor.
İnsanların bu tepkilerini abartılı mı buluyorsunuz?
Abartılı tabii. Et yiyor, tavuk yiyor, balık yiyor, bunların yan ürünlerini yiyor...
Ayakkabılarımız deriden, yastıklarımız kuş tüyünden vs maalesef insan hayvanları pek çok şekilde öldürüp kullanıyor?
Bu hayvanlar kürk için üretiliyor, öldükten sonra doğada derileri kirliliğe yol açıyor. O deriler giyinmek için kullanılıyor. Serbest gezen hayvan öldürülüp kürk yapılmıyor. Yavru iken öldürülmüyor.
Peki astragan dediğimiz kuzu kürkü değil mi?
O kuzu evet Güney Amerika' da yetişiyor, adı svakara, onlar da özel çiftlikler de yetişiyor.
Eti yeniyor mu?
Yeniyor, tavşanın da yeniyor, diğerlerini de kedi maması, köpek maması yapıyorlar. O zaman, kedi, köpeğe de mama yedirmemek lazım.
Kedilerin, köpeklerin kürkleri iyi ki düşünülmemiş kürk olarak?
Oradaki asıl düşünce, kedinin, köpeğin tüyünün diğer hayvanlar kadar beğenilmemesi.
Kürk dikiminden çok kazanılıyor mu?
Hayır artık eskisi gibi kazanılmıyor. Firmalara aksesuar dikiyoruz, fason üretim yapıyoruz. Eski müşterilerimizin, mantolarını düzeltip, onarıyoruz.
Yapay kürk imitasyon olayına girdiniz mi?
Evet biz de yapıyoruz.
O neden oluyor malzeme olarak?
Akriliktir, petrol ürünüdür çok sağlıklı değildir, terleme yapar. Kürk sevmeyen, istemeyenler onları tercih ediyor.
Fiyat olarak?
Çok fark var, gerçek kürke göre. Onların da cins cins kalite olarak ucuzu var, pahalısı var.
Kürk üretim ve satışını devletler yasaklamıyor bu kadar şikayet olmasına rağmen, bunu neye bağlıyorsunuz?
Bu bir sanayiidir, sektördür. Nasıl balık çiftlikleri, tavuk çiftlikleri var, kürkler de bu şekilde. İthalat serbest ülkemizde de.
Sizin de babanızdan öğrendiğiniz gibi bu mesleği, yetiştirdiğiniz çocuğunuz ya da çırağınız var mı?
Yok, yetişmiyor yeni insan. Bir kürkçünün yetişmesi çok kolay bir şey değil.
O kadar sene niye gerekiyor, öğrenilen nedir o kadar senede?
Bütün hayvanların kendine göre dikim şekli var, her birinin farklı. Mesela tavşan bütün çalışılıyor, vizon içinde kalemler dediğimiz şekiller var onlar önce ayrılıyor, sonra birleştirilerek dikiliyor, yol yol oluyor. Astragan da da birbirine geçme yapılıyor. Yani diagonal kesilip birleştiriliyor, kıvırcık olduğu için.
Herkes o zaman her kürkü dikemez, kullanamaz, siz kaç çeşit hayvan kürkü dikiyorsunuz?
Ben hepsini çalışabiliyorum.
Günde kaç kürk dikebilirsiniz?
Bir kürkü 2 günde dikebilirim. Zorsa dikimi de 3 günde.
Burada çok kürk var, bunlar o zaman ne kadar sürede dikildi?
2-3 ayda dikilmiştir...
Bu işi yapan burada başka kürkçüler var mı Beyoğlu'nda?
Var ama çok değil bir ben bir de bir başka kişi daha....
Son zamanlarda yatak örtüsü falan da kürk görüyorum, neler yapılıyor başka?
Koltuk örtüsü, halı, anahtarlık, önümüzdeki günlerde, ponponlu taçlar yapacağız. Yastıklar oluyor.
Peki o korkunç hayvanların dövüldüğü, canlı canlı derilerinin yüzüldüğü, kafeslerde tututlduğu çok korkunç videolar var, onlar hakkında neler düşünüyorsunuz, çok korkunç gelmiyor mu?
Onlar Çin' de çekilmiş görüntüler, nasıl biz de kurban bayramı var, onların da festivallerinde çekilmiş görüntüler onlar. Benzer şekillerde de 90 lı yıllarda Birgitte Bardot'u kullandılar. Oysa ki o zaman imitasyon kürk sektörü kuruldu, onun reklamını yapmak duyurmak için Bardot kullanıldı ve kürk sektörü karalandı.
Büyük moda markaları hala kürk kullanılıyor mu?
Aksesuar olarak kullanıyorlar, boyayıp yaka ve manşet gibi...
Erkeklere bizim ülkemizde kürk dikiyor musunuz?
Evet dikiyoruz, dağa gidenler özellikle istiyor. Ünlüler de çok reklam etmemek üzere, sosyete de renkli kürkleri tercih edip giyiyorlar. Babam anlatırdı. Çarlık Rusyası yıkıldığı zaman Beyoğlu'na hep oranın kürk ustaları gelmiş. Mandel vardı hatta. Komünizm olunca, yönetim şekli orada sanat öldü. 90 senesinde de komünist sistem yıkılınca kürk ustası kalmadı, bu sefer kürk için Rus'lar bize hücum ettiler. Laleli piyasasından kürk alıp, ülkelerine götürüp sattılar.
Atatürk' te zaman zaman sanıyorum kürk kullanmış değil mi?
Evet kalpağı kürktü ve paltolarının yakalarında kürk kullanırdı, çok şık bir insandı. Resimlerinde net olarak görünüyor.
Kürk dendiği zaman gayrimüslim denen yabancı rum ya da ermeni ustalardan bahsedilir ama siz Türk' sünüz değil mi?
Evet bu sanat onlardan bize intikal etti. Babam da bir rum ustanın yanında yetişmişti zaten.
İsmi neydi babanızın onun da ismini anmış olalım?
Hasan' dı babamın ismi...
Allah rahmet eylesin. Fuarlar oluyor mu Türkiye'de?
Yurtdışında oluyor, burada da Harbiye Kongre Merkezi'nde, Ocak, Şubat aylarında oluyor.
Yazın kürk satışı oluyor mu?
Yazın onarım ve tadilat yapıyoruz...