Türkiye'de bulunan milyonlarca yıllık dinozor fosilleri böyle geri döndürülüyor

Kayseri'nin Kocasinan ilçesinde çobanlık yapan Murat Adıyaman, 2017'de Taşhan Mahallesi'ndeki Yamula Barajı kıyısında kemik parçası buldu. Alınan numunelerdeki incelemede, kemik parçalarının 6 ile 7,5 milyon yıl öncesine ait olduğu belirlendi. 2018'de Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle bölgede kazı çalışması başlatıldı. Bugüne kadar çok sayıda farklı fosilin bulunduğu kentte, Kayseri Büyükşehir Belediyesi sponsorluğunda yapılan kazı çalışmalarından sonra ise 7,5 ile 7,7 milyon yıl arasında tarihlendirilen hayvan fosilleri için Kayseri Bilim Merkezi’nde laboratuvar aşaması başladı.Uzmanlar tarafından temizlenen ve ayna yöntemi ile bulunan orjinal parçalar 3D yazıcılarla aslına uygun şekilde kalıplar halinde çıkarılıp ayaklandırılıyor. Merkezde ayaklandırılan fosiller ve replikaları ise yapımı devam eden Türkiye'nin ilk ‘Paleontoloji Müzesi'nde sergilenmeye hazır hale getiriliyor.Ayaklandırma çalışmaları hakkında bilgi veren uzman antropolog Ömer Dağ, "Kayseri Bilim Merkezi’nde hem temizlik konservasyon işlemlerini yapıyoruz, hem de 3D yazıcı ile ayaklandırma etabını bitiriyoruz. Bu yıl ağırlıklı olarak fil, zürafa ve gergedan örnekleri çıkarıldı. Farklı farklı ailelere ait örneklerimiz mevcut. Kış sezonunda bu ürünlerin ayaklandırılmasına ağırlık veriyoruz. Önümüzdeki günlerde açılması planlanan Kayseri Paleontoloji Müzesi’nde sergilenmek üzere bu ürünlerin hem gerçek örneklerini hem de replikalarını bu müzede sergilemeyi planlıyoruz" dedi.Daha önce yapılan ayaklandırma çalışmalarıyla bugünün ayaklandırma çalışmalarını da kıyaslayan Dağ, "Aslında biz ilk ayaklandırma örneklerinde kalıp alma mantığıyla başlamıştık. Orijinal fosilin silikonla kalıbını alıp özel kimyasallarla beraber içine döktüğümüz malzemeyle ürünü ortaya çıkarıyorduk. Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanımız Memduh Büyükkılıç’ın destekleriyle teknolojik olarak bir tık daha ileriye gittik ve tarama cihazları aldık. Bu cihazlarla kazıda bulduğumuz orijinal parçaları tarayarak 3D yazıcılarla ayaklandırma işlemlerine başladık. Bu 3D yazıcılarla çıkan örnekler büyük avantaj sağladı. Biz, bu fosilleri bulduğumuz zaman tamamını bulamıyoruz. Belli kısımlarını buluyoruz. Bu tarama cihazı ve kullandığımız programlar örneğin; zürafanın belli başlı örneği var. Ön kol kemiği mevcuttu. Bazı programlarda ayna yöntemi ile ön kolunu taradıktan sonra aynı ön kolun diğer tarafını çok rahat şekilde 3D yazıcılarla ortaya çıkarabiliyoruz. Bu da bizi rahatlatıyor. Yaptığımız çalışmalarda orijinal boyutuna yakın bir şekilde veri sunuyor ve bu şekilde ayaklandırmayı tamamlıyoruz" ifadelerini kullandı.Kayseri’de çıkarılan fosillerin önemine de dikkat çeken Dağ, “Kayseri’nin jeolojisi çok güzel. Korunma durumu çok güzel örnekler sunuyor. Şu an ayaklandırdığımız zürafada kafatası mevcuttu. Ön kol kemiği kürek kemiği hariç komple mevcuttu. Arka ayakta da uyluk ve kaval kemiği mevcuttu. Geri kalan noksan kısımları da anatomik ölçülere bağlı kalarak 3D çizim yöntemiyle eksik kısımları tamamladık. Bu örnekler 7,7 milyon yıla tarihlendirildi. Paleontoloji konusu Türkiye’de çok az bilinen bir alan. Hem bunu aydınlatmış oluyoruz hem de gelen ziyaretçi ve misafirlerimiz Kayseri’de yaşamış olan canlıları o dönemki boyutları ile inceleme şansı buluyor. Günümüz fillerinden çok farklı örnekler var. Günümüz filin atası örnekler ama anatomik olarak günümüz fillerinden çok farklı örnekler. Faunanın hemen hemen tamamını ayaklandırmayı planlıyoruz” diye konuştu. (DHA)