Kusma Nedenleri
Kusma neden olur? Kusma, beyindeki kusma merkezi sistemi aktif bir hale geldiği zaman gerçekleşmektedir.
Bu sistemi harekete geçirebilecek pek çok sindirim sistemi veya beyin bozuklukları ya da yutulan maddeler bulunmaktadır.
Kusma nedenleri daha ayrıntılı olarak şöyle sıralanabilmektedir:
Yetişkinlerde Kusma Nedenleri
Gastroenterit
Eğer kusma ile birlikte ishal problemi de yaşanıyorsa, bunun nedeni muhtemelen gastroenterit olabilmektedir. Yetişkin insanlarda gastroenterit genellikle kusmanın bir nedeni olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu durum çoğu zaman, virüs ile enfekte olan gıdaların tüketilmesi sonucu oluşan zehirlenmeler ya da kişinin norovirüs gibi virüsler ile enfekte olması sonucu oluşmaktadır.
Gastroenterit rahatsızlığının gelişmesi söz konusu olduğunda, bağışıklık sistemi birkaç gün boyunca bu enfeksiyonlar mücadele etmeye çalışmaktadır. Bu süreç boyunca kusma bir belirti olarak ortaya çıkabilmektedir.
Hamilelik
Hamilelikte kusma oldukça sık yaşanan bir belirtidir. Özellikle, hamileliğin erken dönemlerinde bulantı ve kusma atakları sık sık tekrarlanabilmektedir. Gün boyunca da devam edebilen bu belirtiler genellikle ''sabah bulantısı'' şeklinde tanımlanmaktadır.
Genel olarak, mide bulantıları ve kusma hamileliğin ilk 3 ayında daha sık görülmektedr ve yaklaşık olarak 16-20 haftalık bir süreçten sonra geçmektedir.
Migren
Migren oldukça yoğun bir baş ağrısı tipidir. Oldukça yoğun ve kişi için yorucu olan bu baş ağrıları, birkaç saat aralıksız devam ettikten sonra mide bulantısı ve kusmaya yol açabilmektedir.
İç Kulak İltihabı (Labirentit)
Mide bulantısı ve kusmayla birlikte vertigo olarak da anladırılan yoğun bir baş dönmesi de varsa, tüm bu belirtiler labirentit yani bir iç kulak iltihabının bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir.
Seyahat Etmek
Seyahat etmek ya da diğer bir deyişle, bir araçla (araba, uçak ya da gemi gibi) hareket halinde olmak bazı insanlarda mide bulantısı ve kusmaya yol açabilmektedir. Kişi bu tür bir sıkıntıyı seyahat sırasında, müzik dinleyerek ya da görüş açısını bir noktada sabitleyerek kontrol altına alabilmektedir.
Apandisit Hasarları ya da Yaralanmaları
Şiddetli apandisit ağrısı kişide mide bulantısı ve kusmaya neden olabilmektedir. Aniden karın bölgesinin neredeyse her yerine yayılan ve giderek kötüleşen bir ağrı yaşanması durumunda, hemen tıbbi bir yardım alınmalıdır.
Zehirlenme
Bozulmuş ya da çürümüş olan yiyecekler bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilmektedir. Bu bakteriler yiyecekler birlikte vücudu girdiklerinde beraberinde E. coli, Listeria ve Salmonella bakterilerini de getirmektedir. Sonuç olarak, zehirlenen kişi doğal olarak kusma belirtisi yaşamaya başlamadıktadır.
Asit Reflüsü
Son yıllarda pek çok insanın muzdarip olduğu asit reflüsü, midedeki asit içeriğinin yukarı doğru yani yemek borusuna doğru çıkması sonucu oluşmaktadır. Tahriş edici olan bu madde yanmaya neden olduğu gibi kişide mide bulantısı ve kusmaya da yol açabilmektedir.
Psikolojik Faktörler
Kişinin yaşadığı yoğun stres ya yoğun baskı mide bulantısı ve kusmaya yol açabilmektedir. Özellikle, sosyal anksiyete, performans kaygısı, stres, korku, aşırı heyecan gibi ruhsal sıkıntılar kusma gibi istemsiz reaksiyonlara neden olabilmektedir.
Kafa Travmaları ve Beyin Hasarları
Kusma isteği kafatasında basınç yaratan enfeksiyonlar (meninjit ve ensefalit gibi), migren ve bozukluklarını içeren belirli beyin veya merkezi sinir sistemi bozuklukları nedeniyle ortaya çıkabilmektedir. Kafa içinde meydana gelen basınç beyin tümörleri, beyin kanaması ve ciddi kafa yaralanmaları sonucu da oluşabilmektedir.
Karaciğer ve Böbrek Sağlının Kaybedilmesi
Mide bulantısı ve kusma isteği vücutta ciddi kontrol bozukluğu veya ciddi karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği gelişen diyabetlerde ve metabolik değişiklikler olduğunda ortaya çıkabilmektedir.
Periyodik Kusma Sendromu
Periyodik kusma sendromu, kişinin belirli aralıklarla kusması durumudur. Zaman zaman gelen kusma isteği dışındaki süreçte kişi kendisini sağlıklı hissetmektedir. Bu durum genellikle çocukluk dönemlerinde başlamaktadır, ancak yetişkinliğe kadar sürebilmektedir.
Diğer Nedenler
Yukarıda sıralanmış olan en yaygın nedenler dışındaki diğer nedenler de yetişkinlerde kusmaya yol açabilmektedir. Diğer kusma nedenleri şunlar olabilmektedir:
· Antibiyotikler ve opioid ağrı kesiciler gibi bazı ilaçların kullanımı
· Çok fazla alkol almak
· Böbrek enfeksiyonları ve böbrek taşları
· Herhangi bir fıtık veya safra taşı nedeniyle bağırsaklarda oluşan tıkanıklık
· Kemoterapi ve radyoterapi tedavisi görmek
· Akut kolesistit yani safra kesesi iltihabı
Çocuklarda Kusma Nedenleri
Çocuklar yetişkinlere göre çok daha hassas bir metabolizmaya sahiptir, bu nedenle, pek çok sebepten ötürü kusma problemi yaşayabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, yetişkinlerden farklı olarak çocuklarda süt alerjisi, aşırı yeme ya da içme, rahatsız edici öksürük, soğuk algınlığı, mesane enfeksiyonu veya bozulmuş olarak yiyecekler kusmaya neden olabilmektedir.
Çocuklarda kusmaya neden olan durumlar şöyle açıklanabilmektedir:
Gıda Zehirlenmesi
Gıda zehirlenmesinin belirtileri tıpkı viral gastroenterit durumunda yaşananlara benzemektedir. Beliriler bozulmuş ve çümüş olan gıdayı tükettikten birkaç gün sonra ortaya çıkabilmektedir. Bazen sindirim sorunları, çölyak hastalığı veya laktoz intoleransı gibi uzun süreli tıbbi durumlar da, çocuklarda aylarca sürebilen kronik kusmaya neden olabilmektedir.
Gastroenterit
Bir virüsün, parazitin ya da bakterinin neden olduğu gastroenterit çocuklarda kusmanın ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Diğer yandan, çocuklarda kusma ile birlikte ishal de sıklıkla görülmektedir.
Gıda Alerjileri
Çocuklar bazı yiyeceklere karşı reaksiyon gösterebilmektedir. Bunun bir sonucu olarak da kusmaktadır. Gıda alerjileri beraberinde pek çok belirtiye de yol açabilmektedir.
Hareket Hastalığı
Gözleri ve eklemleri hareket etmediği halde iç kulakları hareket eden çocukların kusma yaşaması söz konusu olabilmektedir. Kulakla ilgili bir bozukluk olan hareket hastalığı durumunda, çocuklarda iştah kaybına, soğuk soğuk terleme ve mide problemleri de yaşanabilmektedir.
Kulak Enfeksiyonları
Kulakta sıvı birikimi söz konusu olduğunda, çocuklarda mide bulantısı ve kusma görülebilmektedir. Oluşan kulak enfeksiyonu geçtiğinde genellikle kusma belirtisi de geçmektedir.
Stres
Bazı çocuklarda kusma, stres ve gerginlik ile birlikte ortaya çıkabilmektedir. Genellikle, ciddi ve sürekli bir durum olasa da, devam etmesi durumunda bir doktora başvurulması en doğrusu olacaktır.
Zehirli Maddeler
Çocuğun yanlışlıkla zehirli bir maddeyi yutması durumunda, kusma meydana gelebilmektedir. Bu durumda, hemen zaman kaybedilmeden acil tıbbi yardım alınması gerekmektedir.
Kusma Nedir?
Kusma, midede bulunan içerdiğin ağız yoluyla atılması durumudur. Genellikle, mide bulantısı ile birlikte görülen kusma çoğu zaman istemsiz olarak gelişmektedir. Hemen hemen herkesin yaşayabildiği bu durum, pek çok nedenden ötürü yaşanabilmektedir ve görülen en sık belirtilerden biridir.
Mide bulantısı ile başlayan mide rahatsızlığı hissi, sonrasında kontrol dışı kusmaya yol açmaktadır. Mide bulantısı ve kusma normal şartlar altında tıbbi bir sorun değildir ve altta yatan başta bir neden sonucu gelişmektedir.
Kusma Tedavisi
Kusma nasıl geçer? Kusmanın tedavi edilmesi için öncellikle buna neyin neden olduğunu tespit etmek gerekmektedir. Altta yatan nedenin tedavi edilmesi durumunda, kusma belirtisi de muhtemelen ortadan kalkacaktır.
Kusmayı durdurmak ve mideyi rahatlamak için genel anlamda uygulanabilecek bazı basit tedavi yöntemleri şunlar olabilmektedir:
· Mide bulantısını rahatlamak, bağırsakların hızlı bir şekilde boşaltılmasını sağlamak ve kusmayı azaltmak için kullanılabilecek antiemetik ilaçlar
· Kanser kemoterapisi ve anestetik ajanlara bağlı olarak oluşan şiddetli kusmayı hafifletmek için doktor tarafından reçete edilebilen bazı ilaçlar
· Hamilelik sırasında yaşanan kusmayı rahatlatmak için doktor tarafından reçete edilebilen bazı ilaçlar
Kusma Ameliyatı
Kusmanın nedenine bağlı olarak, bazı durumunda ameliyat bir seçenek olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse, sürekli olarak devam eden kusma, kafa içinde meydana gelen basınç artışının ya da bazı tıkanma şekillerinin bir belirtisi ise, ameliyat uygulanabilmektedir.
Kusma İçin Hangi Doktora Gidilir?
Kusma problemlerinin altında yatan tıbbi nedenin teşhis ve tedavi edilmesi için gastroenteroloji (mide bağırsaklar ve karaciğer hastalıkları ile ilgilenen alan) bölümüne başvurulmaktadır.