Köçeklerden AKP’li başkana tepki

AKP’li Kastamonu Belediye Başkanı Tahsin Babaş’ın köçek oyunu hakkında yaptığı açıklamalara bir tepki de Sinoplu köçeklerden geldi.

Kastamonu Belediye Başkanı Tahsin Babaş, İstanbul’da yapılacak olan ‘9’uncu Kastamonu Günleri’ için Bakırköy’de düzenlenen tanıtım toplantısında yaptığı açıklamada Kastamonu’da köçek oyununun yasaklandığını belirterek, “Kastamonu’nun hiçbir yerinde, düğün salonları dahil köçek oyunu görmek istemiyorum ve yasaklıyorum. Köçek oynatırken görürsem düğün sahibine de köçek oynayana da idari ceza uygulayacağım.  Ben köçek oynatılmasını kesinlikle istemiyorum. Adam gibi davul-zurna çaldıracaklarsa çaldırsınlar” ifadelerini kullanmıştı. Babaş’ın sözlerine sosyal medyadan gelen tepkilerden sonra bir tepki de Sinoplu köçeklerden geldi. Köçekler, eleştirilere maruz kalan oyunlarının tarihini ve yaşadıkları zorluKları Sözcü’ye anlattı.

Köçek kültürü tarihe dayanan bir gelenek. Biraz sizden dinleyebilir miyiz?

Cemal Çetin (İşçi) : Türkiye Cumhuriyeti’nin üniversitelerinde ‘Antropoloji’ diye bir bölüm var. Bu bölüm neye hizmet ediyor? Halka hizmet ediyor. Biz kimleriz. Halkız, halka hizmet edenleriz. Duyduğuma göre Kastamonu’da bir yetkili Sinoplu yetkililere kadar uzanartak bu geleneği yok etmeye yönelik çalışmalar önermiş, hoş olmayan söylemlerde bulunmuş. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne yüksek lisans tezi yaptırdık biz. Bizim kültürümüzü dışarıdan gelen yeni kuşak valiler, başkanlar tanımadıkları gibi abes gördüler, aşağıladılar. Bu yeni doğmuş bir oyun değil, tarihi olan bir gelenektir, kültürdür. Toplumun kültürüyle neden uğraşıyorlar? Siz şehirde yasaklarsınız ama bu vatandaş çıkar dağda bile yürütür bu geleneği. Zamanında Sinopta bir milletvekili köçekliği horgörmüştü. Bir daha o makama getirilmedi o vekil. Köçekliğin yaygın olduğu memleketlerde doğup, büyüyen, o kültürden beslenenip bizi yok sayamazlar. Vali, kaymakam, başkan gelip geçicidir. Ama bizler halk olarak kalıcıyız unutmasınlar. 

“BELEDİYE BAŞKANININ İŞİ Mİ YOKMUŞ”

Evliya Çelebi köçekler için, “Yetmiş tastan, feleğin çemberinden geçmiş” tabirini kullanmış. Nedir hikayesi?

Hamdi Uygun (Taksi şoförü): Şamanlardan, Osmanlıdan, Semazaenlerden etkilenmiş bir kültürdür köçeklik. Geçmişi bilindiğinin aksine yüzyıllara dayanır. Biz kimsenin kafasına silah dayamıyoruz, cebinden silah çalmıyoruz, madde satmıyoruz. Biz kültürümüzü sürdürüp ekmek paramızı kazanıyoruz. Ben her yılbaşında program yapıyorum. Turistlerin olağanüstü bir ilgisi var bize. Yurt dışına çıkıp sahne alıyoruz biz. Orada gördüğümüz ilgiyi neden ülkemizde görmüyoruz? Türkiye Cumhuriyeti’nin hangi kanuna istinaden yasaklanacakmış? Bizimkiler bir koltuğa oturunca önce kendi halkını eziyor. Belediye Başkanı’nın hiç mi işi yokmuş da bizi dert etmiş. Ekmeğimizle oynamasınlar.

“KÜLTÜRÜMÜZÜ YAŞATMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
 
Neredeyse babadan oğula bir gelenek haline gelmiş bu oyunun nesinden rahatsız olmuş olabilirler?

Halkın kültürü mü kaldı kaldırılacak? Türkiye Cumhuriyeti’nin tek meselesi biz miyiz? İnsanlar bu yüzden mi oy veriyor? Yıllarca köçeklerle eğlendi bu insanlar. Hangi akla hizmet ediyorlar bilmiyoruz. Şimdiki gençlik zaten bu geleneğin farkında değil. Bizim kültürümüz kendi kendine unutulacak gidişat onu gösteriyor. Köçekliği biz icad etmedik, bu dünyanın bugünü varsa yarını da var. Öbür dünyada sorarlar hesabını. Onlar gemilerde düğün yapsınlar, bu halk çalgısından köçeğinden vazgeçmez. Biz nerede olursak olalım, elimiz ayağımız tuttukça oyunumuza oynamaya, kültürümüzü yaşatmaya devam edeceğiz.

Kaç yıldır köçeklik yapıyorsunuz?

Hamdi Bey: Ben 35 yıldır yapıyorum
 
Cemal Bey: 40 yıldır yapıyorum, şimdilerde davulculuk yapıyorum ama ben köçek olmadıkça davulculuk yapsam ne olur?

“KIT KANAAT GEÇİNİYORUZ”

Aldığınız ücret ne kadar? Ev geçindirmeye yetiyor mu?

Hamdi Bey: En fazla üç ay çalışıyoruz biz yazı ayında. Senede bir belki bir zengin düğünü denk gelir de oradan bi 300 alırsın. Haftada 200-300 lira kazancımız olmuyor bile bazen. Ayda 1000 lira belki elimize geçiyor. E asgari ücret ne kadar ki zaten? Kıt kanaat geçiniyoruz. Ama git Sinop’a Köçekli Hamdi diye bilirler beni. Yaptığımız işi,sanatı bilirler. Bu yaşıma geldim ilk defa kredi ile ev aldım. Bankaya 185.000 borcum var, cebinde para var mı dersen 10 liram yok. Sinekten yağ çıkmaz, yağ çıkacak yere gitsinler. Erbakan’ın da , Ecevitin’de önünde oynadım ben. Bunlar Türkiye Cumhuriyeti’nin adamları değil miydi?
 

Şükrü Uygun (Köçek): Bu elimize geçen 100 lirayla kira mı verelim, ev mi geçindirelim, fatura mı ödeyelim? Ben nasıl geçineceğim bu parayla? 

Geçenlerde Anadolu’nun bir mirası olan halk oyunları için ‘zina’ benzetmesi yapıldı. Bu konuda ne düşündüğünüzü merak ediyorum.

Hamdi Bey: Mesleğim icabı gitmediğim yer kalmadı. Lazlarda halay çekiyorlar, Kürtlerde. Bu adamların hepsi zina mı yapıyorlar? Böyle saçmalık olur mu? Her yörenin kendine has geleneği, kültürü, folklörü var. Öyle şey söylenir mi?

“ÇOK SALTANATIN SONU GELDİ, ONLARIN DA SONU GELİR”

“Hiçbir yerde köçek oyunu görmek istemiyorum ve yasaklanmasını istiyorum” diye bir açıklama var. Bu söylem bir etki yaratır ve yasaklanırsa napacaksınız?

Oynamaya devam edicez. Biz de mahkemeye veriririz. Bu iş Belediye Başkanı’na kalmışsa Türkiye bitmiş demektir. Biz oyunumuzdan vazgeçmeyiz. Bize gerekirse davul zurna getirmeyin ama köçeksiz olmaz diyorlar. Köçeklik bizim yöremizin, Anadolumuzun kültürüdür. Halk, oyunu sever. Çok saltanatın sonu geldi, onların da sonu gelir. Bizi alıp götürecek değiller ya oynuyoruz diye. Varsın alsınlar. Çok de önemli değil. Biz de köçeklikten yatarız. Onlarca madde bağımlısı gencimiz var sokaklarda o çocuklarla ilgilensinler. Bizim ülke olarak onlarca sorunumuz var, bizimle uğraşmaktan vazgeçsinler. Türkiye Cumhuriyeti’nde Kültür Bakanlığı bitmiş de Kastamonu Belediye Başkanı’nın eline kalmışsa vay olsun halimize…