Tartışmalı düzenleme yürürlükte: Tapulu araziler sahibine sorulmadan kiraya verilecek

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın uzun süredir tartışmalara neden olan 'toprak düzenlemesi' bugün itibarıyla yürürlüğe girdi. 

 Üst üste iki yıl ekilmediği tespit edilen tarım arazileri, tarımsal üretimde kullanılması şartıyla sezonluk olarak kiraya verilecek. Kiralama öncelikle, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak. Kira bedeli, komisyon tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamayacak.

Türkiye'de atıl durumda kalmış tarım arazilerini canlandırmak ve ekonomiye dahil etmek için hayata geçirilen uygulamada, 2 yıl boyunca ekim yapılmadığı tespit edilen tarım arazilerinin devlet tarafından kiralanması planlanıyor.  Söz konusu atıl arazilerin tarıma kazandırılmasıyla 75 milyar liralık gelir elde edileceği belirtildi. Edinilen bilgilere göre, Antalya'da 4 bin 300 dekar, Konya'da 10 bin dekar, Kayseri'de ise 1,650 parsel boş arazi tespit edildi. Bazı illerde kullanılmayan tarım arazisi tespit edilemedi. Geçen yıl ekilmediği tespit edilen ancak bu yıl ekilen araziler ise listeden çıkarıldı. 

Söz konusu uygulamada, 2 yıl boyunca tarım arazisinde ekim yapmayan arsanın kiralanması için arsa sahibinin rızası aranmayacak. Doğrudan yetki alanı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na geçecek olan arazi için karar verici bakanlık olacak. 

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Altın Emlak Global Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Hakan Özelmacıklı "İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik, 22 Ağustos 2024'te yürürlüğe girmişti. Bakanlık bünyesinde kurulan komisyonlar uydu görüntüleri ve saha çalışmalarıyla işlenmeyen araziler tespit edildi. İlk listeler geçen yıl Eylül ayında yayımlanmıştı. Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmıyor. Üst üste iki yıl işlenmeyen arazilere ilişkin ilk listeler 1 Eylül 2025'te ilana çıkıyor" dedi.

Başvurular ve öncelikli gruplar

Özelmacıklı, "Kiralama sürecine katılmak isteyenler, il müdürlüklerine başvuruda bulunabilecek. Gerçek kişiler için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı şartı aranıyor. Kiralama öncelikli olarak, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralama yapılacak. Tarım dışı kullanım tespit edilirse sözleşmeler feshedilecek ve kiracılar bir sonraki ihalelere alınmayacak" ifadelerini kullandı.

Gelir maliklere, katkı ülke ekonomisine

Kira bedellerinin, arazi komisyonu tarafından belirleneceğini de ifade eden Özelmacıklı, "Kiralar rayiç bedelden düşük olamayacak. Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç kiralanmış tarım arazisi tespit edilecek. Kiralanan arazilerin kira bedeli, hiçbir kesinti yapılmadan doğrudan arazi sahiplerine ödenecek. Maliklere ulaşılamaması halinde bedel, kamu bankalarında açılacak özel hesaplarda nemalandırılacak. Bu uygulamanın, yalnızca mal sahiplerine ek gelir sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda yıllık yaklaşık 75 milyar liralık ekonomik katkı oluşturması bekleniyor. Bakanlık, bu adımla hem üretimde sürekliliği sağlamayı hem de ülkenin gıda arz güvenliğini güçlendirmeyi hedefliyor" diye konuştu.

Tarım arazisi sahipleri dikkat etmeli

İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri tarafından açıklanacak listelerin taşınmaz malikleri tarafından kontrol edilmesini tavsiye eden Özelmacıklı "Açıklanacak listelere 5 gün içinde itiraz edilmez ise kiraya verilme durumu netleşmiş oluyor. Komisyon bu itirazları üç gün içinde karara bağlar. Kiralama sezonu içerisinde, kiralanan tarım arazilerinin maliklerinden herhangi biri tarafından bir sonraki sezonda üretim yapacağına dair bir başvuru yapılmaz ise bu araziler üst üste iki yıl işlenmeyen tarım arazileri listesine eklenecek. Kiralanan tarım arazileri bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacak" diyerek sözlerini noktaladı.

İHA