Beşparmak Dağları İçin Sevindirici Gelişme

- Latmos olarak da bilinen Aydın’ın Söke ilçesi sınırları içerisindeki Beşparmak Dağları’nda doğal ve kültürel değerlere olan baskı ve tehditlerin önlenmesi için Kuşadası Eko Sistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği(EKODOSD) tarafından yapılan başvuru ve hazırlanan rapora Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden cevap geldi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden konuyla yapılan açıklamada, başvurunun mevzuat kapsamında Aydın ve Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri ve ilgili Müze Müdürlüklerince koordineli olarak incelenerek gerekli işlemlerin yapılacağı kaydedildi.

Bakanlığın yapılan inceleme başvurusunu kabul etmesi doğa severler tarafından memnuniyetle karşılandı. Kuşadası EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “Henüz daha turizme tam açılmamış, kültürü ve tabiatı yönüyle tek olma özelliği yaşayan ve bir nevi prehistorya açık hava müzesi niteliğinde olan bu yörenin, büyük bir hızla yaygın bir şekilde açılan maden ocaklarının tehdidi altında olduğunu bildirmiştik. Dünyada benzeri olmayan doğaya sahip Beşparmak Dağları‘ndaki prehistorik kaya resimlerinin bulunduğu çekirdek bölgenin, maden ocakları nedeniyle tahrip olabileceği konusunda uyarılar yapmıştık. Uzun yıllardır tarih öncesi kaya resimleri üzerinde araştırmalar yürüten EKODOSD Onursal üyesi Dr. Anneliese Peschlow işbirliğiyle, Beşparmak Dağları’nın UNESCO Dünya kültürel ve Doğal Miras Aday listesine alınması için talepte bulunmuştuk. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nden konuyla ilgili yanıt geldi. Bakanlık tarafından konunun mevzuat kapsamında Aydın ve Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlükleri ve ilgili Müze Müdürlüklerince koordineli olarak incelenerek gerekli işlemlerin yapılacağı bilgisi derneğimize ulaşmıştır“ dedi.

8 bin yıllık tarihin korunmasını istediklerini kaydeden Kuşadası EKODOSD Başkanı Bahattin Sürücü, “Dr. Anneliese Peschlow’la birlikte, işbirliği yaptığımız Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu büyük bir duyarlılık örneği göstererek Karakaya Köyü bölgesi kapsamında bulunan kaya resmi ve kutsal alanlarına ilişkin olarak 18 Ekim2012 tarih ve 1029 Sayılı Kararı ile toplam 9 adet kaya resmi ve kutsal alandan oluşan korunması gerekli kültür varlığını, 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında tescil ederek, çevreleri 5 ayrı alansal bölgeye ayrılarak I. Derece Arkeolojik Sit ilan etmiştir. Söke İlçesine bağlı Karakaya Köyü bölgesinde; Göktepe Kutsal Alanı ve Kaya Resmi, Karadere Kutsal Alanı ve Prehistorik kaya resimleri, Kavalan, Kovanalan ve Bozalan prehistorik kaya resimleri tescil edilerek, 1. Derece Arkeolojik Sit ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Dağdaki diğer resimlerin ve bulunacak yeni resimlerin tescillenmesi için gerekli çalışmalar sürdürülecektir. Benzersiz doğal ve kültürel değerlere sahip Beşparmak Dağları’nda büyük yaralar açan ve geri dönülmez bir biçimde tahrip eden maden ocaklarının yaygınlaşmaması için, dağdaki tüm kültürel değerlerin tescillenmesi ve arkeolojik sit kapsamına alınmasının çok önemli olduğunu düşünüyoruz. 8 bin yıllık insanlık izlerini günümüze kadar taşıyan Kutsal Dağın doğasının, tarihinin, kültürünün korunması için her kurumun ve herkesin katkı yapmasını ve duyarlılık göstermesini diliyoruz. Aydın Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün, Beşparmak Dağları’ndaki başta Prehistorik Kaya Resimleri olmak üzere arkeolojik bulgu ve kalıntıların tescillerine devam edecek olup, Dr. Anneliese Peschlow ve EKODOSD olarak biz de bu çalışmalara katkı yapmaya devam edeceğiz“ diye konuştu.

- BEŞPARMAK (LATMOS) DAĞLARI

Aydın ve Muğla İli sınırları içinde bulunan Bafa Gölü’nün doğu kıyısındaki Latmos (Beşparmak) Dağları, Türkiye’nin batı kıyılarının doğal güzellikler açısından en etkileyici ve arkeolojik bulgular açısından en zengin yerlerinden birisi. Latmos’taki arkeolojik bulgu ve kalıntılar Neolitik Dönem’den Osmanlı Dönemi’ne dek uzanıyor. Latmos’taki buluntulardan en önemlisi MÖ. 6. Bin - MÖ. 5. Bin ilk yarısına tarihlenen kaya resimleri olup, bunlar Anadolu Prehistorya arkeolojisinde son on yılların en büyük keşifleri arasında yer alıyor. Kaya resimleri insanlık tarihinde önemli bir adımı belgeliyor. Latmos’taki kaya resimlerinden, insanların o zamandan bu yana doğru ne türden aşamalardan geçtiği anlaşılıyor. Yerleşik düzene geçişle aile ve aile içinde de yaşamın sağlayıcısı olarak kadın önemli bir yer tutuyor. Bu da kaya resimlerinde insan topluluğu, aile, erkek-kadın ilişkisi, anne ve çocuk konuları ele alınıyor. Bu resimlerde gerek insana, gerekse hayvanlara karşı bir şiddet sahnesi bulunuyor.

Kaynak: DHA