Türkiye'den İsveç'e soğuk duş: ''Evet dememiz mümkün değil''

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto ile bakanlıkta bir araya geldi. Bakanlar Çavuşoğlu ve Szijjarto, görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Bakan Çavuşoğlu, zor günlerinde Türkiye'ye destek veren stratejik ortak ve müttefik Macaristan'a canıgönülden teşekkür ettiğini belirterek, "Macaristan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı, depremin ilk gününde taziye mesajlarını ilettiler. Macaristan 167 personelden oluşan arama- kurtarma personelini gönderdi. Macar ekipler Hatay ve Kahramanmaraş'ta 35 vatandaşımızı kurtardı. 1999 depreminde de Macaristan devleti ve halkı yanımızdaydı. O depremde arama- kurtarma köpeği, 3 yaşındaki kız çocuğunu kurtarmıştı. O arama- kurtarma köpeğinin sahibi, bu depremde 4 yaşındaki çocuğumuzu hayata döndüren ekipteydi. Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs'ın kızı, köpeği ile arama- kurtarma ekibinin içindeydi. Macar hükümeti hemen askeri çadır gönderdi. Ayni yardımlar sürekli olarak Macaristan'dan ülkemize geldi. Peter ile tıbbi malzeme, yatak, battaniye ve uyku tulumundan oluşan bir ayni yardım Türkiye'ye getirildi. Biraz önce dostum Peter toplantıda bir liste verdi. 'Bunlardan neye ihtiyaç olursa hemen Türkiye’ye gönderebiliriz' dedi. Bu hassasiyetleri için de teşekkür ediyorum" dedi.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun mart ayında düzenleyeceği konferans hakkında da görüştüklerini aktaran Bakan Çavuşoğlu, "Macaristan ile tarihi güçlü bağlarımız var. Deprem felaketinden hemen önce Macaristan'ı ziyaret etmiştim. Deprem nedeni ile Antalya Diplomasi Forumu'nu erteledik; ama Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi, 16 Mart'ta inşallah gerçekleşecek. Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak'ı da 29 Mart'ta ülkemizde ağırlayacak olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz" diye konuştu. 

'İSVEÇ VE FİNLANDİYA İLE 3'ÜNCÜ TOPLANTI 9 MART'TA'

Çavuşoğlu, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik başvurularıyla ilgili soru üzerine şöyle konuştu:

"İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunda Türkiye'nin tutumu açıktır, şeffaftır. Her zaman söylüyoruz; NATO için 2 tehditten 1'i terörizmdir. Terör ile ilgili endişelerimizin 2 aday ülke tarafından karşılanması gerektiğini söylüyoruz. Bu nedenle de diğer müttefiklerimizin de katkıları ile Madrid'de 3'lü mutabakat muhtırası imzaladık. O günden bu yana 3'lü muhtıranın uygulanması konusunda İsveç tarafından tatmin edici adımlar gelmedi. Bazı açıklamalar, kararlılık, bunları görüyoruz. Diğer taraftan Anayasa ve bazı kanunlarda, özelikle terör ile mücadele kanunlarında değişiklikler de yaptılar. Bu değişikliğin amacı, muhtırada açıkça yer aldığı gibi terörizmin finansmanı, terör örgütüne insan devşirme, terör propagandası gibi hukuka aykırı eylemlerin durdurulmasını amaçlıyor ama bugün İsveç'te bu faaliyetlerin hepsi aynen devam ediyor. Biz bunu sadece Kur-an'ı Kerim'e yönelik kabul edilemez hakaret, yakma eylemine bağlamıyoruz. O nefret suçudur, insanlık suçudur. Bununla tüm uluslararası toplum olarak birlikte mücadele etmemiz lazım. NATO üyeliği konusunda taahhütler var. Bizim bu adımları görmeden, İsveç'in NATO üyeliğine 'evet' dememiz mümkün değil. Bu muhtırada, daimi mekanizmanın kurulması da kararlaştırıldı. Bunun amacı, 3 ülke bir araya gelecek, 3'lü muhtıranın unsurlarının uygulanıp uygulanmadığı gözden geçirilecek. 2 toplantı oldu, 3'üncü toplantıyı Kur-an'ı Kerim’e yönelik kabul edilemez eylem nedeniyle erteledik. 3'üncü toplantının Brüksel'de olmasında fayda var. Çünkü NATO Genel Sekreteri de bazı dostlarımız da 'İsveç'te kanun değişti, üye olsunlar' diye söylemlerde bulunuyor. Açıkça görsünler, arkadaşlarımız oraya katılacak, 9 Mart'ta düzenlenecek. İsveç'in yükümlülüklerini yerine getirmediğini açıkça görsünler. O nedenle Brüksel'de yapılmasına biz 'evet' dedik. Bu, onların üyeliği için müzakere değil. Muhtıranın uygulanıp uygulanmadığını görmek ve anlamak için bu mekanizma kuruldu. Sayın Cumhurbaşkanı'mız da açıkça söyledi; Finlandiya'nın üyeliğine İsveç'ten daha olumlu baktığımızı. İsveç yükümlülüklerini yerine getirmeden üyeliğine onay vermemiz mümkün değil."

'MISIR İLK GÜNDEN İTİBAREN DESTEK GÖNDERDİ'

Mısır Dışişleri Bakanı Sameh Shoukry'ın Türkiye'yi ziyaretine ilişkin de değerlendirme yapan Çavuşoğlu, "Bu yoğunluk içinde buraya kadar gelen misafirlerimiz ile yakından ilgileniyoruz, değerlendirmeler yapıyoruz. Deprem bölgelerini ayağa kaldırmak için yapacaklarımız hakkında bilgi veriyoruz. Mısır Dışişleri Bakanı Sameh Shoukry, Adana’ya gelecek. Mısır da ilk günden itibaren Türkiye'ye destek gönderen bir ülke. Kendilerine çok teşekkür ediyorum. Bugün basına da kısa bir demeç vereceğiz. İlk gemi daha önce gelmişti. İnsani yardım getiren 2'nci gemi de bugün Mersin'e ulaşıyor. Kendisi de bölgeye gelerek bir ziyarette bulunmak istedi. Deprem bölgesinde de bir ziyarette bulunacağız. Kendisini Adana'da karşılayacağım" dedi. 

SZİJJARTO: 35 İNSANIN HAYATINI KURTARDIK

Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto da ülkesinin en iyi arama- kurtarma ekiplerini Türkiye'ye gönderdiklerini belirterek, "1 gün geçmeden deprem sonrasında ilk ekiplerimiz ulaştı buraya. 167 arama- kurtarma ekibi üyesi çalıştı, depremin vurduğu bölgelerde. 29 köpekle 35 insanın hayatını kurtarabildik. Kurtarma çalışmaları sonrasında şimdi evlerini kaybedenlerin desteklenmesi önemli. Bunun için zor dönemi atlatmak için bugün büyük bir hibe getirdik" diye konuştu. 

Dış Ticaret Bakanlığı'nın da yüksek miktarda destek verdiğini kaydeden Szijjarto, ilerleyen dönemde Türk hükümetinin gerek görmesi halinde Macaristan'ın desteğini devam ettireceğini vurguladı.

NE OLMUŞTU?

Türkiye, Ocak ayında Stockholm’de gerçekleşen Kur'an-ı Kerim yakma eylemlerinden sonra İsveç ve Finlandiya ile yürütülen Daimi Ortak Mekanizması’nın süresiz askıya alındığını duyumuştu. 24 Ocak’ta duyurulan bu kararın ardından Şubat ayında üçüncüsü yapılması planlanan mekanizma toplantısını iptal etmişti.

Çavuşoğlu, Blinken ile basın toplantısında, İsveç ve Finlandiya ile görüşmelerin yeniden başlayacağını, “Türkiye olarak İsveç ve Finlandiya’dan beklentilerimizi değerlendirdik. Önümüzdeki süreçte daimi komitenin toplantısı Brüksel’de gerçekleşecek. Arkadaşlarımızın, orada hangi adımların atılıp atılmadığını NATO’dan katılacak arkadaşlar ile şeffafça değerlendirme imkanı olacak.” şeklinde açıklamıştı.

Türkiye, Finlandiya ve İsveç tarafından NATO Madrid Zirvesi'nde 28 Haziran'da imzalanan Üçlü Muhtıra çerçevesinde kurulan Daimi Ortak Mekanizma'nın ilk toplantısı 26 Ağustos'ta Finlandiya'nın başkenti Helsinki'de, ikinci toplantısı ise 25 Kasım'da İsveç'in başkenti Stokholm'de yapılmıştı.

Üçüncü toplantının  Brüksel’de olması ve NATO yetkililerinin de katılıyor olması Finlandiya ve İsveç açısından da olumlu bir adım olarak görülüyor.

FİNLANDİYA CUMHURBAŞKANI: İSVEÇ İLE BİRLİKTE NATO'YA GİRMEK İSTİYORUZ

Diğer taraftan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve Norveç Başbakanı Gahr Store ile İsveç'in Harpsund kentinde geçtiğimiz gün bir araya geldi. Liderler görüşmenin ardından bir basın toplantısı düzenledi.

Sauli Niinistö, "Finlandiya'nın NATO üyeliği süreci İsveç ile beraber devam ediyor. İsveç ile birlikte el ele NATO'ya girmek istiyoruz. Ama bu konuda bir şey yapamıyoruz, onay Türkiye'nin elinde, Türkiye şu an ne düşünüyor bilemiyorum." ifadelerini kullandı.

İsveç Başbakanı Kristersson, Türkiye ile NATO görüşmelerinin devam ettiğini belirterek, "İskandinavya bölgesinin kendine has koşulları var. Aramızdaki işbirliği NATO'ya derinlik kazandıracak. İsveç ve Finlandiya NATO üyesi olunca, bölgemiz NATO'nun en kuzeyi olacak. Türkiye ile de NATO üyeliği görüşmelerimiz devam ediyor." diye konuştu.