Yabancıya konut satışı çakıldı: Ruslar rotayı o ülkeye çevirdi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) haziran ayı verilerine göre Türkiye'de ocak-haziran döneminde yabancılara konut satışı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 45,7 azalıp, 10 bin 461 oldu. Yabancılara konut satışları haziran ayında ise 2023'ün aynı ayına göre yüzde 45,1 azalarak 1440 oldu. Haziran ayında toplam konut satışları içinde yabancıların payı yüzde 1,8 olarak gerçekleşti. Yabancılara konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 593 ile Antalya, 478 ile İstanbul ve 116 ile Mersin oldu.

TOPLAM SATIŞTA ANTALYA BİRİNCİ

6 aylık dönemde yabancıların satın aldığı 10 bin 461 konuttan 3 bin 868'inin satışı, Antalya'dan yapıldı. 2022'den bu yana yabancılara en çok konut satışı yapılan il konumundaki Antalya, 2024'ün 6 aylık döneminde de yabancıların en çok konut satın aldığı il oldu. Ocak-haziran döneminde 2'nci sıradaki İstanbul'dan yabancılar toplam 3 bin 606 konut satın aldı. 942 konut Mersin, 248 konut Ankara, 238 konut Yalova, 229 konut Bursa, 182 konut İzmir, 170 konut Kocaeli, 155 konut Muğla, 134 konut Sakarya olarak diğer iller sıralandı.

İKİ YILDIR DÜŞÜYOR

Rusya-Ukrayna savaşının başladığı 2022 yılı Şubat ayından sonraki yoğun göçle rekor kıran yabancılara konut satışı, 2022 yılı sonunda 67 bin 490'a ulaşmıştı. 2022'nin ilk 6 aylık döneminde 35 bin 383 iken, 2023'ün aynı döneminde yüzde 45 civarındaki gerilemeyle 19 bin 275'e düşen satışlar, bu yıl yüzde 45,7'lik düşüş gösterdi. Türkiye'de yabancıya konut satışının yarıdan fazlasının yapıldığı Antalya ve İstanbul'da da ciddi oranlarda düşüş gerçekleşti.

DÖVİZ GİRDİSİ AÇISINDAN OLUMSUZ

Yabancılara konut satışındaki düşüşün sebeplerine ilişkin değerlendirmede bulunan Helmann Yapı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün, yabancıya konut satışlarında geçen yıl başlayan düşüşün bu sene de devam ettiğini belirterek, "Satış adetleri yılın ilk yarısında 2023'ün aynı dönemine göre yüzde 45,7 azalarak 10 bin 461 oldu. Böyle giderse yıl sonunda 22-23 bin bandında gerçekleşmesini bekliyoruz. Henüz 2 yıl önce 2022'de, yabancıya konut satışının 67 bin 490 adetle rekor kırdığını düşünürsek çok dramatik bir düşüş olduğu daha net ortaya çıkıyor. Maalesef sektörümüz yabancıya satışta zor günlerden geçiyor. Bu durum Türkiye'nin döviz girdisi açısından olumsuz" diye konuştu.

İKAMET SORUNU VE YÜKSEK FİYAT

Bu düşüşün sebeplerinin en başında yabancıların ikamet almasındaki zorlukları gösteren Özgün, "Burada göçmen ile uluslararası yatırımcının ayrılması gerektiğini düşünüyoruz. Uluslararası yatırımcılara özellikle ikamet verme noktasında birtakım zorluklar çıkartılıyor. İkametini alamadığı, evine su, elektrik ve internet bağlatamadığı, çeşitli hizmetlerden faydalanamadığı için yılın belirli döneminde Türkiye'de kalan yabancılar, artık gelmemeye başladı. Uluslararası yatırımcı ile düzensiz göçmenleri ayırabilirsek ve uluslararası yatırımcıların bürokratik işlemlerini hızlandırırsak bu durum tekrar pozitif katkı sağlayacaktır. Düşüşteki önemli nedenlerden biri de yüksek fiyatlar. Konut fiyatlarının hem TL hem de dolar bazında çok hızlı yükselmesi nedeniyle Türkiye yatırımcılar için eskisi kadar avantajlı değil. Şu anda kurun değerinin de düşük kalması nedeniyle yabancı yatırımcılar başka ülkelere kaymaya başladı. Mesela İstanbul'un Güngören, Bağcılar, Esenler gibi ilçelerinden konut satıp İspanya ve ABD'nin öne çıkan bölgelerinden daire alabilirsiniz" dedi.

ULUSLARARASI YATIRIMCI İLE DÜZENSİZ GÖÇMEN FARKI

Son yıllarda yabancılara yönelik negatif algının da düşüşteki etkenlerden biri olduğuna dikkati çeken Özgün, şunları söyledi:

"Uluslararası yatırımcı ile düzensiz göçmen arasındaki farkı iyi ayırt edebilirsek aslında böyle bir sorun olmayacak. Kamuoyunda var olan negatif algı da satışları olumsuz etkiliyor. Yabancıya konut satışında vatandaşlık hakkı için alt sınırın 400 bin dolara çıkarılması da satışları negatif etkileyen faktörler arasında yer alıyor. Uluslararası yatırımcılara konut satışındaki ve ikamet verilmesindeki bürokratik süreçlerin hızlandırılması ve kolaylaştırılması satışlara pozitif ivme katacaktır. Öte yandan konut fiyatları en azından reel olarak bir süredir yatay seyrediyor. Hatta bazı bölgelerde reel düşüşler var. Bu durumun devam etmesi ve kurun artması halinde satışlar olumlu etkilenecektir. Bir de konut alan yabancılara vize, ikamet ve vatandaşlık hakkı verilmesi noktasında daha fazla teşvik sunmalıyız. Daha belirgin ve net bir program ortaya koymalıyız."

DHA