AYM’den istinaf süreci için emsal karar

Anayasa Mahkemesi özellikle ilk derece mahkemesinin beraat kararlarını bozarak yeniden yargılama yolunu açan istinaf dairelerinin yetki sınırlarına dikkat çeken bir emsal karara imzasını attı.

AYM'nin kararıyla birlikte istinaf sürecinde bozma gerekçesiyle temyiz hakkı ortadan kaldırılamayacak, aksi takdirde adil yargılanma ilkesi ihlal edilmiş sayılacak.

 Karar'dan Berfu Kargı'nın haberine göre Ö.O. başvurusunda verdiği kararla, usule aykırı istinaf incelemesinin temyiz hakkını ortadan kaldıramayacağına hükmetti. Yüksek Mahkeme, mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

Silahla kasten yaralamaya azmettirme, nitelikli yağma ve tehdit suçlamalarıyla yargılanan Ö.O., ilk derece mahkemesince bazı suçlardan beraat etti. Ancak Samsun Bölge Adliye Mahkemesi, bu beraat kararlarını delil değerlendirmesi yaparak ve duruşma açmaksızın bozdu. İlk derece mahkemesi, bu bozma kararına uyarak Ö.O.’ı mahkûm etti. Başvurucu, bu karara karşı temyiz hakkı kullanmak istediyse de, karar “kesin” sayıldığı için temyiz edemedi. Anayasa Mahkemesi, bu süreçte mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Karar, istinaf mahkemelerinin yetki sınırlarına ve temyiz yolunun güvence altına alınmasına dair emsal niteliği taşıyor.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, 9 Ocak 2025 tarihli toplantısında görüştüğü Ö.O. başvurusunda (B. No: 2023/33667), adil yargılanma hakkı kapsamında güvence altına alınan mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verdi. Karar, 12 Haziran 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlandı.

Başvurucu Ö.O., suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve yönetme, yağma ve kasten yaralama gibi çeşitli suçlardan yargılandığı davada, bazı suçlardan mahkûm edilmiş, ancak özellikle silahla yaralamaya azmettirme ve nitelikli yağma gibi ciddi suçlardan beraat etmişti.

Bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi tarafından duruşma açılmaksızın incelendi. Daire, bazı beraat hükümlerini bozarak dosyayı tekrar ilk derece mahkemesine gönderdi. Yeniden yapılan yargılama sonucunda başvurucu, söz konusu suçlardan toplamda 8 yıl 1 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Başvurucu, bu yeni karara karşı yaptığı istinaf başvurusunda sonuç alamadı; başvuru kesin olarak reddedildi. Temiz yoluna gitmek istemesine rağmen, İstinaf Dairesi ve ardından Yargıtay tarafından temyiz istemi kabul edilmedi.

AYM: MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI İHLAL EDİLDİ

Anayasa Mahkemesi, verdiği kararda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 280. maddesinin açık hükümlerine atıfta bulunarak, istinaf dairelerinin yalnızca belirli usul hataları nedeniyle hükmü bozabileceğini vurguladı. Delil değerlendirmesi yaparak esas hakkında bozma kararı verilmesi, yasada öngörülen bozma hallerinin dışında kaldığı için kanuni dayanaktan yoksun bulundu.

Yüksek Mahkeme, bölge adliye mahkemesinin duruşma açmaksızın dosya üzerinden karar vermesini hem sözlü yargılama hakkının, hem de temyiz kanun yoluna erişim hakkının ihlali olarak değerlendirdi. AYM, “Kanunun lafzı ve uygulama biçimiyle çelişen bu yorumun, bireylerin hukuki öngörülebilirlik hakkını zedelediğini” belirtti.

Anayasa Mahkemesi, mahkemeye erişim hakkı ihlalinin sonuçlarının giderilmesi amacıyla yeniden yargılama yapılması gerektiğine hükmetti. Kararın, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Ceza Dairesi’ne iletilmek üzere Ünye Ağır Ceza Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verildi.

Ayrıca başvurucuya 31.480,40 TL yargılama giderinin ödenmesine de hükmedildi.

Karar Gazetesi