Atatürk’ün gizli aşkı: Miti Kovaçeva

Bulgar Miti Kovaçeva, Sofya'ya askeri ataşe olarak atanan Mustafa Kemal'le 1914'te tanıştı. Strauss'un 'Güzel Mavi Tuna' valsiyle başlayan ilişkileri, Miti'nin general babasının itirazı yüzünden sona erdi. Fakat Sofya'nın en güzel kızı, öldüğü güne kadar Mustafa Kemal'i sevdi.

Bulgaristan'a askeri ataşe olarak atanan Mustafa Kemal 27 Ekim 1913'de vardığı Sofya'daki ilk günlerini sıkıntı içinde geçirdi. Önceleri otelde kalan Mustafa Kemal daha sonra Alman asıllı Madam Hilda Christianus'un evine taşındı. Mustafa Kemal bir süre sonra elçiliğe yakın bir ev tuttu ve şehirden ayrılıncaya dek burada yaşadı.

ÇAR'LA OPERADA TANIŞTI

Türk asıllı Bulgar Milletvekili Şakir Zümre Sofya'ya alışamayan Mustafa Kemal'i bir gece Verdi'nin ünlü Aida operasının prömiyerine götürdü. Antrakta Bulgar Çarı Ferdinand'la tanışan Mustafa Kemal, opera bittiğinde büyülenmiş bir halde salonu terk etti. Aida'nın büyüsüne kapılanlar arasında eski Savunma Bakanı General Kovaçeva ve kızı Miti de vardı. Genç bekâr erkekler ise Aida'dan çok General Kovaçeva'nın öğrenimini İsviçre'de tamamlamış olan güzel kızı Miti'nin dikkatini çekmeye çalışıyorlardı. Mustafa Kemal ve Miti o gece birbirlerini fark etmediler ama Aida operası yaklaşık bir ay sonra yollarını kesiştirecekti.... Sofya'ya alışan ve çevresi giderek genişleyen Mustafa Kemal 1914 Şubat'ının ilk cumartesi günü Şehir Kulübü'nde General Kovaçeva ve ailesiyle tanıştı. Miti ve Mustafa Kemal'in “Güzel Mavi Tuna” valsı da işte bu tanışma gününde yaşandı. O gecenin hemen ertesinde Mustafa Kemal, General Kovaçeva'nın evine davet edildi. Türk zabitinin aileyle yakınlaşması, Miti ile daha fazla zaman geçirmesini sağladı. İkili sık sık Boris Parkı'ndaki buz pateni pistine, Çar Osvobodidov Bulvarı üzerindeki Bulgarya pastanesinegitmeye başladılar. Ancak kısa bir süre sonra bir tatsızlık yaşandı. Halk tiyatrosuna bilet almaya giden Miti'nin yolu gazi bir yüzbaşı tarafından çevrildi. Yüzbaşı babasıyla beraber Türklere karşı savaştıklarını hatırlatarak, Sofya'daki birçok kimsenin genç Türk zabitiyle yaşadığı ilişkiden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Olayın ardından eve kapanan Miti ve yaşananları duyan Mustafa Kemal, birkaç gün hiç konuşmadılar. Sonra ortak dostları devreye girdi ve Bulgarya pastanesinde yine buluştular. Sorunu konuşmadan çözmüşlerdi. 24 Mayıs'ta bir bayramı kutlaması için Askeri Kulüp'te düzenlenen balo, ikilinin tüm Sofya'ya meydan okudukları gece olarak akıllarda kaldı. Geceye yeniçeri kıyafetiyle katılan Mustafa Kemal, “en özgün kıyafet sahibi” seçildi. Mustafa Kemal, onuruna çalınan vals başlayınca tüm salonun bakışları arasında Miti'ye doğru ilerledi ve birlikte piste çıktılar. Başta Bulgar Çarı olmak bütün kalabalığın önünde herkese meydan okuyorlardı. Kısa bir süre sonra Miti ve Mustafa Kemal her zaman gittikleri Boris Parkı'nda bu defa gelecekleri üzerine konuşuyorlardı. Mustafa Kemal, Miti'ye klasik bir evlenme teklifinde bulunmadı. Aksine yaklaşan savaşlardan, Türkiye'nin gelenekleri ve diniyle farklı bir ülke olduğundan söz etti. Miti hepsini dinledi ve “Evet diyorum, ne olacaksa birlikte olsun” dedi. Miti evine gidip haberi annesine verdi. General Kovaçeva'nın bu işe hazırlanması gerekiyordu. Miti ve annesi mutfakta plan yaparken Mustafa Kemal'in geldiğini duydular. Klasik selamlaşmanın ardından ikierkek baş başa kaldılar. Mustafa Kemal Miti'yle evlenmek istediğini açıkladı. General Kovaçeva biraz daha beklemenin hepsi için daha iyi olacağı yanıtını verdi. Mustafa Kemal Miti ile görüşmeye devam etmelerine izin verilmesini istedi, General de bunu onayladı. General Kovaçeva kararı ertelemişti ama Sofya'da belirli bir çevrenin tek dedikodusu Miti-Mustafa Kemal ilişkisi olmuştu. Rahatsızlığı artan General Kovaçeva, Mustafa Kemal'e “Bu evlilik olmayacak ve artık Miti ile görüşmesiniz iyi olur” mesajını iletti. Mustafa Kemal derin bir sessizliğe gömüldü. Miti ve ailesiyle zaman zaman şehir kulübünde karşılaştılar ama birbirlerini görmezden geldiler.

SON BULUŞMA

General Kovaçeva kızını avukat Gergi Haciyordanov ile nişanlamaya karar verdi. Mustafa Kemal ise o günlerde Sofya'dan ayrılmaya ve cepheye gitmeye için hazırlanıyordu. Miti nişanlanırken Mustafa Kemal de bavullarını toplayıp İstanbul'a döndü... Bir yıl sonra Mustafa Kemal Çanakkale Zaferi ile tüm dünyanın tanıdığı bir isim olmuş, Miti ise zorla evet dediği nişanlısından ayrılmıştı. Sofya'ya dönen Mustafa Kemal General Kovaçeva'ya kararında bir değişiklik olup olmadığını sordu. Yanıt yine olumsuzdu ama general bu kez vedalaşmalarına izin vermişti. Miti ve Mustafa Kemal Bulgarya pastanesinde son kez buluştular. O bir saate bir yılın hasretini ve bundan sonra ayrı geçirecekleri yılların özlemini sığdırmaya çalıştılar. Mustafa Kemal'in Miti'ye son sözleri “Sana karşı hissettiklerim yaşamım boyu değişmeyecek” oldu.

52 YIL BOYUNCA TÜRK ZABİTİNİ HİÇ UNUTMADI

Kahkaha sesleri ve hararetli konuşmalar nedeniyle Şehir Gazinosu'nun büyük salonunda yoğun bir uğultu vardı. Orkestra yeniden çalmaya başlamadan önce sunucu salondakilerden sessiz olmalarını istedi ve devam etti: “Sayın konuklar sürekli müşterilerimizin arasında yapılan son anket, birçoğunun Strauss müziğini tercih ettiğini göstermiştir. Ölümsüz Viyanalı müzisyenin hayranları için orkestramız zevkle bundan sonraki valsı çalacaktır. Evet sayın bayanlar ve baylar, hazır mısınız? Johann Strauss'un 'Güzel Mavi Tuna' valsı...” Bu anonsu alkışlarla karşılayıp piste doğru yürüyenler arasında Mustafa Kemal ve Dimitrina Kovaçeva ya da ailesinin seslendiği şekliyle “Miti” de vardı. O ilk göz göze geldikleri cumartesi günü başlayan öyküleri Miti'nin son nefesini verdiği 9 Ağustos 1966 gününe kadar yani tam 52 yıl sürdü... Bu 52 yılın büyük bir bölümünü de birbirlerini görmeden geçirdiler. Görmeden, konuşmadan, yazışmadılar ama birbirlerini hep merak ettiler.

BU İLİŞKİ NE KADAR GERÇEK?

* H.C. Armstong 1932'de yayımlanan ve Türkiye'de yasaklanan “Bozkurt” adlı kitabında, Mustafa Kemal'in Dimitrina Kovaçeva'ya âşık olduğunu ama yüz bulamadığını iddia eder.

* Vamık D. Volkan ve Norman Itzowitz “Ölümsüz Atatürk” adlı kitapta Mustafa Kemal'in Miti Kovaçeva ile ilişki yaşadığını ve evlenme teklif ettiğini yazarlar.

* Bulgar yazar Liliana Seramifova Miti Kovaçeva'nın kızları ve yakınlarıyla konuştuktan sonra kaleme aldığı “Umutsuz Bir Aşkın Öyküsü” adlı kitapta hem ilişki hem de Miti Kovaçeva'nın ölümüne kadar yaşananları anlatır.

* İngiliz yazar Lord Kinross “Atatürk” adlı kitabında Mustafa Kemal-Miti Kovaçeva ilişkini ve evlenme teklifini gerçek olarak kabul eder. Diğerlerinden tek farkı Mustafa Kemal'in 1915'de ikinci kez Sofya'ya gidişi bu kitapta yer almaz.

* Andrew Mango, “Modern Türkiye'nin kurucusu Atatürk” kitabında, Şevket Süreyya Aydemir'in “Tek Adam” kitabından yola çıkarak “Miti'ye evlenme teklifi hikayesinin uydurulmuş olabileceğini” belirtir.

* Süleyman Yeşilyurt'un kaleme aldığı “Ata'nın Hayatındaki 19 Kadın” adlı kitapta ise, Mustafa Kemal'in Miti Kovaçeva'nın dışında Savunma Bakanı'nın kızı Mora, Başbakanın kızı Nikolina ve bir milletvekilinin kızı Elana ile ilişki yaşadığı ileri sürülüyor. Ayrıca bu kitapta Miti'nin 1925'de İstanbul'da Mustafa Kemal ile buluştuğu da iddia edilir.

* Hıfzı Topuz “Gazi ve Fikriye” adlı kitabında Mustafa Kemal'in Bulgaristan'dan gizlice geldiği İzmir'de, arkadaşı Doktor Fikret'e hem Miti hem de Nikolina ile hakkında çıkan söylentilerin uydurma olduğunu söylediğini yazar.

* Şemsi Belli “Fikriye” adlı kitabında Mustafa Kemal'in Miti dışında, istihbarat toplamak için Savunma Bakanı'nın kızı Mora, Başbakanın kızı Nikolina ve bir milletvekilinin kızı Elana ile flört ettiği belirtilir.

GENERAL BABA KOVAÇEVA 'OLMAZ' DEDİ

1930 yılında önce İstanbul sonra Atatürk'ün davetiyle Ankara'ya giden Sofya Kooperatif Tiyatrosu oyuncuları Mustafa Kemal'den duyduklarıyla hayrete düştüler. Cumhurbaşkanı, “Gençliğimin bir parçasını bıraktım Sofya'da. Bir kız sevdim ama bana vermediler” diyordu. Atatürk'ün bu sözleri Bulgar basınında geniş yankı buldu. Bu sözleri okuyanlar arasında Miti ile babası General Kovaçeva da vardı. Çevresine her zaman Mustafa Kemal'e büyük saygı duyduğunu söyleyen General Kovaçeva yine de kızının bu Türk zabitiyle evlenmesine izin vermedi. Mustafa Kemal'in Miti'yle evlenmek için iki kez iznini istediği General Stilyan Kovaçeva, “Bu evlilik olmayacak. Miti'yle görüşmesiniz iyi olur” dedi. Kızını Mustafa Kemal tehlikesinden “korumak” isteyen General Kovaçeva, avukat Miti'yi Gergi Haciyordanov ile nişanladı.

Miti ve ailesinin fotoğrafları, “Umutsuz Bir Aşkın Öyküsü” adlı kitaptan alınmıştır.

MUSTAFA KEMAL'İN ÖLÜM HABERİNİ RADYODAN ALDI

Bulgaristan 6 Eylül 1915'de I. Dünya Savaşı'na katıldı ve 1918'de mağlup olarak mütareke imzaladı. Miti Sofya'da bir okulda Fransızca dersleri veriyor, Mustafa Kemal ise ülkesini kurtarmak için yeni bir savaşa başlıyordu... Miti ve ailesinin “Rokovska Sokağı 134” numaradaki evlerine Mustafa Kemal imzalı tek bir satır bile gelmedi. Buna karşın Mustafa Kemal'den söz eden gazeteler eve geliyor ve Miti bunların hepsini okuyordu. Türkiye 11 Ekim 1922'de Mudanya Mütarekesini imzaladı. Bundan bir ay sonra Miti, bir avukatla evlendi. Mustafa Kemal 29 Ekim 1923'de Cumhurbaşkanı oldu. Miti ise ikiz bebeklerini doğum sırasında kaybetti. 1925'e gelindiğinde Mustafa Kemal, Latife Hanım'la evlenmişti. Miti ise oldukça kötü bir yıl geçiriyordu; Çar'a yönelik suikastta yaralanmış, birkaç ay sonra da annesini kaybetmişti. Yılar sonra, Filibeli bir Türk kadının kızına yardım ricasını kıramayan Miti, Mustafa Kemal'e bir mektup yazdı. Fakat, “Sayın majesteleri” diye başlayan Haziran 1938 tarihli bu mektuba cevap gelmedi. Çünkü Mustafa Kemal, ömrünün son aylarını yaşıyordu. Miti, Mustafa Kemal'in ölüm haberini 11 Kasım'da radyodan öğrendi. Ömrü boyunca Mustafa Kemal'den neredeyse hiç söz etmedi. Sessizliği 7 Ağustos 1966'ya kadar sürdü. O sabah uyandığında, hasta yatağının başında bekleyen kardeşi Olga'ya rüyasında Mustafa Kemal'i gördüğünü anlattı. Birkaç saat sonra derin bir komaya girdi ve iki gün sonra Mustafa Kemal'in yanına gitti.

Sabah