Ekonomistler dövize endeksli mevduat sistemine ne dedi?

Ekonomistler dövize endeksli mevduat sistemine ne dedi?
Güncelleme:

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı Türk Lirası teşvik paketini değerlendiren ekonomist Mahfi Eğilmez, ''Kur % 40 artmış, faiz % 14 ise aradaki 26 puan ödenecek. Ve bunun adı faiz olmayacak. Müthiş.'' dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "Tasarruflarını değerlendirirken kurdaki yükselişten kaynaklanan kaygılarını gidermek isteyen vatandaşlarımıza yeni bir finansal alternatif sunuyoruz" diyerek açıkladığı yeni adımlar, Türk Lirası'nın akşam saatlerinde hızla değer kazanmasını sağladı.

Bu adımların arasında bankadaki TL mevduat hesaplarının getirisinin döviz getirisi altında kalması durumunda aradaki farkın vatandaşlara ödenecek olması ve ihracatçılara Merkez Bankası tarafından ileri vadeli kur rakamı verilmesi vardı.

Gün içinde 18,36'ya kadar yükselen dolar/TL kuru, kararın ardından yeni günde 12 TL seviyesinin altını gördü.

Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Alpaslan Çakar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından sonra birkaç saat içinde 1 milyar dolar satıldığını söyledi. Çakar, dövize çevrilebilir mevduat uygulamasının maliyetinin Hazine tarafından karşılanacağını açıkladı.

Peki ekonomistler bu adımları nasıl yorumladı? Yerli ve yabancı ekonomistlerin açıklamalarını BBC Tükçe derledi.

Mahfi Eğilmez: Dolaylı faiz artışı

Mahfi Eğilmez bunun dolaylı bir faiz artışı olduğunu belirtti, "Kur % 40 artmış, faiz % 14 ise aradaki 26 puan ödenecek. Ve bunun adı faiz olmayacak. Müthiş" dedi.

Stockholm Institute'tan Erik Meyersson, bu programın döviz riskinin kamu bütçesi ve vergi mükellefleri tarafından üstlenilmesi anlamına geldiğini söyledi. Meyersson, Türkiye'nin risk priminin gelişmekte olan diğer ülkelerle farkının 2012'den beri en yüksek seviyede olduğunu paylaştı.

Hakan Kara: Yakın tarihin en dolarize bilançosu

Eski Merkez Bankası Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi'nden Prof. Dr. Hakan Kara da son yıllarda dövizle borçlanma, Merkez Bankası'nın rezerv satışları ve ödeme garantileri ile hükümetin kur riskini üstlendiğini hatırlattıktan sonra "Listeye dövize endeksli mevduat ve ihracatçıya ileri vadeli kurun eklenmesiyle kamu kesimi yakın tarihin en dolarize bilançosuna sahip oldu" ifadelerini kullandı.

Ima Sammani: İyimserliğe yol açtı

Reuters'a konuşan Monex Europe'tan döviz kuru analisti Ima Sammani, "Erdoğan'ın tasarrufları kur dalgalanmalarından koruyacak yeni önlemler açıklaması iyimserliğe yol açtı. Erdoğan Haziran 2023'teki seçimler öncesinde kısa vadeli siyasal istikrar sağlamaya çalışıyor gibi gözüküyor" dedi ve ekledi:
"Adımlar piyasaları şimdilik sakinleştirse de TL'nin hâlâ bir yıl önce hayal edilemeyecek seviyelerde. TL'nin geçen yılki seviyelerine geri dönmesi için ise Merkez Bankası'nın adım atması gerekiyor."

Refet Gürkaynak: Ülkenin kafasını gözünü yardılar

Bilkent Üniversitesi'nden Refet Gürkaynak, "Adına faiz artışı denmeyerek epik faiz artışı yapıldı" dedi ve "Merkez Bankası %14 ile para vermeye devam edecekse bu da işe yaramaz. Temel iktisat ile kavgaya girip bütün ülkenin kafasını gözünü yardırdılar" yorumunda bulundu.
Reuters'a konuşan döviz alım satım şirketi Tempus'un başkan yardımcısı John Doyle, "TL'de bugün yaşanan hareketlilik devasa olsa da biraz daha geniş zaman aralığına baktığımızda TL'nin değeri Perşembe günkü seviyelerde. Hükümet bu planı nasıl uygulayacağını henüz açıklamadı" dedi.

Dani Rodrik: Faizler artmadıkça kur farkı da devlete binecek

Harvard Üniversitesi'nden Dani Rodrik, bu kararın "faiz enflasyona yol açar" anlayışıyla tutarlı olduğunu, bu anlayışın gerçek olması durumunda düşük faiz, düşük enflasyon ve düşük kur dengesi oluşturmanın mümkün olabileceğini söyledi ve ekledi:
"Ama yok eğer enflasyon beklentileri (ve dolayısıyla artan kur) ekonomideki temel makro dengesizliklerden kaynaklanıyorsa, bu karar olsa olsa ancak günü kurtarır.
"Çünkü (daha yavaş da olsa) kur artmaya devam edecek, faizler artmadıkça da kur farkı devlete binecektir. (Dövize çevrilebilir mevduatları hatırlayan var mı?)"

Reuters ajansına konuşan Swissquote Bank'ten kıdemli analist İpek Özkardeşkaya, ekonominin "freni patlamış bir kamyon" gibi gözüktüğünü söyledi.

Erdoğan'ın açıkladığı adımların alışılmış ekonomi politikalarından farklı olduğuna dikkat çeken Özkardeşkaya, "Türkiye karmaşık bir süreçten geçiyor. Artık oyunu kurallarına göre oynamıyorlar. Alışılmışın dışında her adım stratejiyi daha da karmaşıklaştırıyor ve bu kriz yönetiminin başarılı olup olmayacağına dair bir öngörüde bulunmayı imkansız kılıyor" dedi.

Erinç Yeldan: O zaman TCMB ne diye kendi faizini düşürüyor?

Kadir Has Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erinç Yeldan "Döviz kuru ile mevduat arasındaki fark devlet tarafından ödenecek ise faiz getirisi piyasa koşullarına göre yükseltilecek demektir. O zaman TCMB ne diye kendi faizini düşürüyor?" diye sordu.

Merkez Bankası verilerini paylaşan iktisatçı Altuğ Özaslan, vadeli mevduatta 1,29 trilyon TL bulunduğunu, aylık mevduat faizi yüzde 2 iken son bir ayda dolar/TL kurunun yüzde 10 yükseldiğini, devletin ödemesi gereken yüzde 8'lik farkın 103,2 milyar TL'ye denk geldiğini söyledi ve ekledi:
"Bu para arzından aynı tutarda artış demektir ve çok ciddi enflasyonist etkisi olur. Sürdürülemez…"



Audi ''e-tron çağı''nda merakla beklenen aracını Türkiye'de satışa sundu Audi ''e-tron çağı''nda merakla beklenen aracını Türkiye'de satışa sundu Bunun adı fırsatçılık değil, dolandırıclık! Kredi kartı ile alışverişte ''fark'' isteyen yanar! Bunun adı fırsatçılık değil, dolandırıclık! Kredi kartı ile alışverişte ''fark'' isteyen yanar! Bir ünlü isim daha Türkiye'yi terk etmeye hazırlanıyor Bir ünlü isim daha Türkiye'yi terk etmeye hazırlanıyor 26 Mayıs haftası burç yorumları: İşte haftanın en şanslı ve en riskli burçları 26 Mayıs haftası burç yorumları: İşte haftanın en şanslı ve en riskli burçları İmamoğlu'nun tutuklandığı operasyonu 8 gün önceden bilen gazeteci genel af bombasını patlattı! İmamoğlu'nun tutuklandığı operasyonu 8 gün önceden bilen gazeteci genel af bombasını patlattı! Polisin kullandığı kiralık araç yürüyen cephanelik çıktı! Polisin kullandığı kiralık araç yürüyen cephanelik çıktı! Bilal Erdoğan Fenerbahçe'de başkanlık için 2 şartını açıkladı Bilal Erdoğan Fenerbahçe'de başkanlık için 2 şartını açıkladı GSM operatörlerine ''yıl olmuş 2025 hala telefon çekmiyor cezası'' yağacak! GSM operatörlerine ''yıl olmuş 2025 hala telefon çekmiyor cezası'' yağacak! Hadise Maldivler'de yaz sezonunu açtı; cesur paylaşımları olay oldu Hadise Maldivler'de yaz sezonunu açtı; cesur paylaşımları olay oldu Binlerce emekli bayram ikramiyesine ara zam için sokaktaydı Binlerce emekli bayram ikramiyesine ara zam için sokaktaydı
Toyota'nın en sevilen hibrit SUV'u yenilenerek geri döndü Toyota'nın en sevilen hibrit SUV'u yenilenerek geri döndü Gazeteci Fatih Altaylı'ya evinin önünde ölüm tehdidi Gazeteci Fatih Altaylı'ya evinin önünde ölüm tehdidi Avrupa'nın kalbinde bir caddeye ''Atatürk'' adı verildi Avrupa'nın kalbinde bir caddeye ''Atatürk'' adı verildi Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş için skandal ifadeler! Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş için skandal ifadeler! Türkiye'nin ünlü restoran zincirinin patronu havalimanında yolcuyla tartıştı Türkiye'nin ünlü restoran zincirinin patronu havalimanında yolcuyla tartıştı Survivor Pınar'ın değişimi olay oldu; gören tanıyamıyor Survivor Pınar'ın değişimi olay oldu; gören tanıyamıyor Eski eşi Nergis Kumbasar Mehmet Ali Erbil'in ağzının payını verdi Eski eşi Nergis Kumbasar Mehmet Ali Erbil'in ağzının payını verdi 4 yaşındaki çocuk yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti 4 yaşındaki çocuk yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetti Trafik teröristleri polise saldırdı: 2 polis memuru yaralandı! Trafik teröristleri polise saldırdı: 2 polis memuru yaralandı! Türkiye'nin 68 yıllık ikonik apartmanını gören şaşkınlığını gizleyemiyor Türkiye'nin 68 yıllık ikonik apartmanını gören şaşkınlığını gizleyemiyor