Türkiye'nin 2 asırlık devlet kurumu zarar etti

TBMM KİT Komisyonu’nda geçen hafta Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) hesapları görüşüldü. Görüşmeler, tarihi 1829’da Uzun Mehmet’in taşkömürünü buluşuna dek uzanan TTK’nin getirildiği yeri de ortaya koydu.

Cumhuriyet gazetesinden Mustafa Çakır'ın haberine göre TTK’nin toplam 6 bin 885 kilometrekare alanı var. Rezervin yüzde 55’i ruhsat ve rödövans ile özel işletmelere devredilmiş. 17 taşkömürü, 1 kuvars, 1 boksit, 1 kil sahası olmak üzere toplam 20 saha özel işletmecilere terk edilmiş. 

Kurumda 2000-2003 arasında üretim yaklaşık 2 milyon 244 bin tondu. Bu yılki üretim hedefi ise 1 milyon 100 bin tonun üzerine çıkabilmek. 2021’de 155 milyon TL yatırım hedefleniyordu, 60 milyon TL yapılabildi. Kurumun bu yılki giderleri 2.5 milyar TL olarak öngörülmüştü. TTK Genel Müdürü Eroğlu, personel giderlerindeki artışa dikkat çekerek bu yıl 1.3 milyar TL zarar öngördüklerini, bunu 1.1’e indirme iddiaları bulunduğunu ancak şu anda teorik olarak öngörülerinin 1.9 milyar TL olduğunu söyledi. 

Kurum rödövans sahalarıyla birlikte 20 bin kişilik istihdam ve 10 milyon tonluk üretim kapasitesine sahip. TTK’nin mevcut yürürlükteki norm kadrosu da 11 bin 500 yeraltı, 2 bin 500 yerüstü işçisi olacak şekilde düzenlenmiş. Buna karşın şu anki durum içler acısı. Toplamda 8 bin 721 personel var. Bunun 7 bin 444’ü yeraltı ve yerüstü işçilerinden oluşuyor. Görüşmelerde Sayıştay, son yıllarda giderek düştüğü görülen satılabilir kömür üretim miktarının artırabilmesi için her türlü önlemin alınmasını önerdi. Ayrıca üretimde ciddi aksamaya yol açan işçi açıklarının da giderilmesi gerektiğini vurguladı.

Eroğlu, 2009’da yeraltında 9 bin 695 işçi çalışırken, emeklilikler nedeniyle mart sonu itibarıyla 6 bin 68 yeraltı işçisi kaldığını söyledi. Eroğlu, geçici işçi değişimleriyle eksikliklerin giderilmeye çalışıldığını belirterek “2009’dan günümüze kadar geçen süre içerisinde yeraltı işçiliklerinde yüzde 65, kömür kazı işçiliğinde yüzde 40 oranında azalma meydana gelmiştir” dedi. Eroğlu, yeni işçi alımı için bakanlıkla çalışmaların devam ettiğini söyledi. Toplantı tutanaklarına göre TTK, 2019’u 15.1 milyon TL, 2020’yi de 11.9 milyon TL zararla kapattı.

Cumhuriyet