7 yıl sonra bir ilk! Suudi Arabistan ve İran'dan kritik görüşme

Yıllarca süren ve Orta Doğu'daki çatışmaları körükleyen düşmanlığın ardından Tahran ve Riyad, diplomatik anlaşmazlıkları sona erdirme, iki ülke arasındaki uçuşların yeniden başlatılması ve karşılıklı vizelerin kolaylaştırılması konusunda anlaştı.

Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faisal bin Farhan Al Saud ve İranlı mevkidaşı Hossein Amirabdollahian, yedi yılı aşkın bir süredir ilk üst düzey resmi görüşmeyi Çin'in başkenti Pekin'de gerçekleştirdi.

Reuters'a konuşan üst düzey bir İranlı yetkili "Anlaşma Çin'in aracılığında  gerçekleştiği için üst düzey elçiler 6 Nisan'da Pekin'de bir araya gelmeyi kabul etti." dedi.

Suudi Arabistan'ın Asharq al-Awasat gazetesinin Riyad'daki kimliği belirsiz bir kaynağa dayandırdığı habere göre, görüşme için Çin'in seçilmesi "Pekin'in anlaşmaya varılmasında ve iki ülke arasındaki iletişimin kolaylaştırılmasında oynadığı olumlu rolün bir uzantısı" olarak gerçekleşti.

Toplantıda geçen ay ilan edilen ilişkilerin yeniden başlatılması ve büyükelçi değişimine ilişkin düzenlemelerin ele alındığı belirtildi.

Bununla birlikte, Pekin'in Tahran ve Riyad arasındaki ilişkideki gizli rolü, ABD'nin on yıllardır güvenlik ve diplomatik kaslarını kullanarak ana arabulucu olduğu Orta Doğu'daki dinamikleri sarstı.

Suudi yetkili, "ABD'nin bu bölgeye müdahil olma dönemi sona erdi. Bölge ülkeleri Washington'un müdahalesi olmadan Orta Doğu'da güvenlik ve istikrarı koruma kapasitesine sahiptir. Büyükelçiliklerin yeniden açılması ve büyükelçilerin atanması gibi sonraki adımlar Pekin'deki toplantıda ele alınacak." dedi.

SUUDİ ARABİSTAN VE İRAN NEDEN GERİLDİ?

Suudi Arabistan, Riyad'ın bir Şii Müslüman din adamını idam etmesi üzerine iki ülke arasında çıkan anlaşmazlık sırasında Tahran'daki büyükelçiliğinin basılmasının ardından 2016 yılında İran ile ilişkilerini kesmişti. Suudi Arabistan, daha sonra İranlı diplomatlardan 48 saat içinde ülkeyi terk etmelerini isterken, büyükelçilik personelini de Tahran'dan tahliye etmişti.

İlişkiler 2015 yılında Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Yemen savaşına müdahil olması ve İran'a bağlı Husi hareketinin Suudi destekli hükümeti devirerek başkent Sana'yı ele geçirmesinden bu yana kötüleşmişti.

Suudi Arabistan, şehirlerine ve petrol tesislerine füze ve drone saldırıları düzenleyen Husileri silahlandırdığı için İran'ı suçluyor. Riyad 2019'da Aramco petrol tesislerine düzenlenen ve petrol üretiminin yarısını sekteye uğratan büyük bir saldırıdan doğrudan İran'ı sorumlu tutmuştu. Tahran ise bu iddiaları reddetti.