AK Parti başkanlık sistemini değiştirecek iddiası

1 Kasım seçimlerinden AK Parti’nin tek başına iktidar çıkmasıyla birlikte yeni Anayasa ve Başkanlık sistemi tartışmaları yeniden alevlendi. Ankara kulislerinde özellikle Başkanlık modelinin nasıl hayata geçirileceği konuşuluyor.

Cumhuriyet'ten Emine Kaplan'ın haberine göre, AK Parti kulislerinin son sıcak gündem maddesi başkanlık sistemi... Haberde yer alan iddialara göre, AK Parti Başkanlık sistemine geçiş konusunda muhalefetin nabzını yoklamaya hazırlanıyor. Muhalefetin karşı çıktığı ve tıkanma noktasına gelen Başkanlık sistemi üzerinde uzlaşma sağlanabilmesi için, daha önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın dile getirdiği ‘Türk tipi başkanlık' modelinden vazgeçilebileceği öne sürüldü.

"ORTA YOL BULUNUR"

Haberde yer alan kulis bilgilere göre, önerdikleri modelin ABD’den 3 noktada ayrıldığını belirten AK Parti yöneticileri, “Önemli olan görüşmelerin ve uzlaşma arayışının başlaması. Muhalefetin önerileri ve eleştirilerine göre eğer başkanlık sistemine geçişte bir uzlaşma sağlanabilirse orta yol bulunur” görüşünü dile getirdi.

AK PARTİ'NİN ÖNERDİĞİ MODELİN ÖZELLİKLERİ

AK Parti’nin önerdiği modelde, başkana doğrudan seçimlerin yenilenmesi, kararname çıkarma, bakanları atama yetkisi veriliyor. Bu modelde, başkanın Yüce Divan’a gönderilmesi için Meclis’te ancak 413 milletvekilinin onayı gerekiyor. Meclis’in bakanlarla ilgili soruşturma ve gensoru yetkisi ise bulunmuyor.

ABD'DEKİ BAŞKANLIK SİSTEMİNİN TÜRK TİPİ BAŞKANLIK ARASINDAKİ 3 FARK

AK Parti yöneticilerinin, TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun çalışmaları sırasında gündeme getirdikleri başkanlık modelinin ABD’deki sistemden 3 noktada farklılık taşıdığını belirterek, “ABD’deki sistemde eyalet var, bizde yok. Bizimki üniter devlet modelli başkanlık sistemidir” dediği, “Bizim önerdiğimiz modelde tek meclis var. 3. olarak da karşılıklı fesih yetkisi. Bu ABD’de yoktur. Türk tipi dediğimiz şey bu farklardır. ABD’den ayrılan yönlerini ifade etmek için bunu diyoruz. Bunlar dışında bir fark yok. Hatta başkanın yetkileri bizim önerdiğimiz modelde daha az. Fesih yetkisi, yasama ve yürütme arasında büyük kilitlenme durumlarının aşılabilmesi için önerilen bir formüldür. Özü itibariyle tartışılabilir, kabul edilmeyebilir de. Çok ısrarcı olmayabiliriz” görüşünü dile getirdiği iddia edildi.

ABD’de eyalet sisteminin uzantısı olarak temsilciler meclisi ve senato olmak üzere iki meclis bulunuyor.

"ÇOK İSTİSNAİ DURUMDA GÜNDEME GELEBİLİR"

Parti yöneticilerinin  ABD’de de fesih yetkisini tartıştıkları belirtilerek, “Eğer başkan, Meclis’i feshederse kendi görevine de son verecektir. Meclis de aynı şekilde seçim kararı aldığında kendi süresini kısaltır. Bu durumda hem Meclis hem de başkanlık seçimleri yenilenir. Bu çok istisnai durumda gündeme gelebilir. Hiçbir Meclis ya da başkan kendi süresini kısaltmak istemez” değerlendirmesinde bulundukları vurgulandı.

'AK PARTİ'DE DEĞİŞİM SİNYALLERİ' İDDİASI

AK Partililerin, yeni anayasa için partiler arasında bir görüşme başlaması ve uzlaşma ümidinin doğması durumunda orta yolun bulunabileceğini belirterek, “Görüşmeler sırasında bakılır bir mutabakata varılacaksa değişiklikler yapılabilir. Başkanlık modeli bir denge sistemi. Güçler arasındaki denge sağlandığı süreci her türlü formül bulunabilir” görüşünü dile getirdiği iddia edildi.