Fındıkta tezgah mı var ?

Geçen yılki don fındıkta rekolteyi düşürdü, artan taleple fiyatlar da tavan yaptı. Fındığın kilosu 10 TL’den 17 liraya kadar çıktı. Karaborsacı tüccarlar ile yabancı şirketlerin bu yükselişte etkili olduğu iddia ediliyor. Markette 1 kilo fındık geçen yıl 35 TL idi şimdi 70 TL oldu

Fındıkta fiyat her geçen gün artıyor. Geçen yıl 6 TL olan fındığın kilosu 2014 sonunda 10 liraya kadar çıkmıştı. Şu günlerde 17 liraya kadar dayanan kabuklu fındıkta kilogram fiyatının 20 liraya kadar çıkacağı öne sürülüyor.

Milliyet'ten Duygu Erdoğan'ın haberine göre; Yükselen fındık fiyatlarında en önemli nokta, geçen yıl Mart ayında yaşanan don olayının rekolteyi düşürmesi. Neredeyse yarı yarıya düşen fındık rekoltesinin karşısında talep ise sürekli artıyor. Hem iç talep hem ihracat talebi artınca bunun da fiyatlara yansıması ‘zam’ olarak açığa çıkıyor. Bununla birlikte elinde fındık stoğu bulunan tüccarlar ile fındıktan elde ettiği ürününü zamlı fiyata satmak isteyen yabancı kaynaklı firmaların da yükselen fiyatlar da etkisi olduğu iddia ediliyor.

‘Fiyat artışı sürer’
Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin, normal koşullarda 650-700 bin tonlarda fındık üretiminin bu yıl 350-400 bin ton olarak gerçekleştiğini söyledi. Yetkin, elinde fındık olan üretici ile elinde fındık olmaya üretici olarak ciddi bir kazanım farkı oluştuğunu kaydederek, fiyatların yükselmeye devam etmesiyle aradaki farkın da artacağını dile getirdi. Yetkin, “Yeni mahsüle kadar fiyatlar yükselecek. 2.3 milyar dolar fındık ihracatımız var ama çok daha iyi artırılabilir. Hem üretici hem tüketici zarar ediyor. Aslında elinde ürün olan üretici kazanıyor ama bu durum tabana yayılmayınca gelir anlamında adaletsizlik de açılıyor” dedi.

Tüccarın elinde...
‘Fındık artık fındık üreticisinin elinde değil’ diyen Yetkin, fındık piyasasını elinde tutan tüccarlar ile yabancı kaynaklı firmaların fındık fiyatını belirlediğine dikkat çekti. Yetkin, şöyle devam etti:
“Fındıkta Türkiye’nin rakibi yok. Fındık azaldı ama ciddi anlamda değer kazanmış oldu. Ama en çok kazanan tüccar ve fındığı işleyen kesim. Fiyatı da artık onlar belirliyor. Tüccar karaborsa gibi elinde tutup piyasaya yavaş yavaş sunuyor, bu da fiyatı artırıyor. Birden sunsa fiyat düşecek işine gelmeyecek. Firma ise, normal koşullarda alıyor, mamulünü üretip piyasaya sürüyor ama ‘fındık fiyatı bakın yüksek’ deyip o da ürününe zam yapıyor. Yani zincirleme herkes zam yapıyor. Olan yine tüketiciye oluyor.”

‘Bir aya düzelecek’
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, az olan rekoltenin üzerine gelen yoğun taleple fındık fiyatlarının sürekli yükseldiğini anlatarak, yeni rekolte tahmini ile fiyatların yatay seyre geçmesini beklediklerini ifade etti. Gören, “Olağanüstü bir durum görmüyoruz burada. Ürününü eylül ayında satan daha az kazandı ama ekonominin kuralı bu. Alıcı var, talep var, önümüzdeki süreçte belli bir seviyeye oturacağını düşünüyoruz. Önümüzdeki günlerde fındıkta rekolte tahmini yapılacak. Buna bakınca elinde fındık tutanların da piyasaya süreceğini düşünüyoruz. O zaman fiyatlar da rayına daha hızlı oturacak. Önümüzdeki bir ay içinde bu durum düzelecektir” dedi.

‘Stok kurumu fındıkta her şeyi çözer’
Tarım uzmanı Ali Ekber Yıldırım, hem ihraç ürünü olan, hem de iç piyasada tüketimi artan fındığın bu yıl az rekolteyle fiyatının yükselmesinin doğal olduğunu söyleyerek, çikolatacıların da fındığa daha fazla yatırım yaptığını dile getirdi. Nutella üreticisi Ferrero’nun bu yılki kârının arttığına dikkat çeken Yıldırım, şöyle devam etti:

“Bu da fiyatları artıran bir durum. Çünkü fiyat yükselince o da ürünlerini daha fazla fiyata satıyor.  Türkiye’de üretilen fındık yetmiyor. Bu yıl için söylemiyorum, bu olağanüstü bir durum. Türkiye’de bir stok olmayınca bu yaşanıyor. Fiskobirlik fındığı alıp fiyatı dengeliyordu. Stoku yönetecek kurum yok. Türkiye yıllarca çok düşük fiyata fındık sattı. İlk kez fındık ihracatı bu yıl 2.3 milyar dolar. Türkiye bunu iyi yönetebilirse rahatlıkla bu sayıyı her yıl elde eder. Üretim ve ihracatın yüzde 75’ini elinde bulunduran Türkiye stok kurumuyla işi çözebilir.”